GAZA - Pas shtatë javësh lufte, armëpushimi katërditor midis Izraelit dhe Hamasit filloi të premten në mëngjes. Sipas këtij armëpushimi, 39 gra dhe fëmijë palestinezë u liruan të premten. Ja çfarë dihet për të liruarit dhe ata që mund të lirohen në ditët në vijim.
Kush u liruan të premten?
Nga 39 palestinezët e liruar nga Izraeli, 17 janë të mitur.
Ata janë:
Yousef Mohammad Mustafa Ata nga Ramallah
Kusai Hani Ali Ahmedi nga Betlehemi
Xhibrili Ghassan Ismail Xhibrili nga Kalqilja
Muhamed Ahmad Sulejman Ebu Rexheb nga el-Khalil
Ahmed Nu'man Ahmed Ebu Na'im nga Ramallah
Baraa Bilal Mahmud Rabee nga el-Khalil
Aban Iyad Mohammad Said Hammad nga Qalqilya
Moataz Hatem Moussa Ebu Aram nga el-Khalil
Iyad Abdul Qader Mohammad Khateeb nga Jeruzalemi
Hazma Laith Khalil Othman Othman nga Ramallah
Mohammad Mahmoud Ayoub Dar Darëish nga Ramallah
Jamal Khalil Jamal Barahmeh nga Areeha
Jamal Yousef Jamal Ebu Hamdan nga Nablus
Mohammad Anis Saleem Tarabi nga Nablus
Abdul Rahman Abdul Rahman Suleiman Rizq nga Jeruzalemi
Zeina Raed Abdou nga Jeruzalemi
Noor Mohammad Hafez al-Tahir nga Nablus
Zeina dhe Noor janë vajza, të tjerët janë djem.
22 palestinezët e liruar të premten janë gra. Ata janë:
Rauan Nafez Mohammad Abu Matar nga Ramallah
Marah Joudat Moussa Bakeer nga Jeruzalemi
Malak Mohammad Yousef Suleiman nga Jeruzalemi
Amani Khaled Nu'man Hashim nga Jeruzalemi
Nihaya Khader Hussein Saëan nga Jeruzalemi
Fayrouz Fayez Mahmoud al-Baë nga Jeruzalemi
Tahriri Adnan Muhammed Ebu Suriya nga Nablusi
Falastine Fareed Abdul Latif Nejm nga Nablus
Ualaa Khaled Faëzi Tanja nga Tulkarem
Maryam Khaled Abdul Majid Arafat nga Nablus
Asil Muneer Ibrahim al-Tayti nga Nablus
Azhar Thaer Bakr Assaf nga Jeruzalemi
Raghd Nashat Salah al-Fanni nga Tulkarem
Fatima Nu'man Ali Bedr nga Jeruzalemi
Raëda Moussa Abdul Qader Ebu Ujaima nga Betlehemi
Sara Ayman Abdul Aziz Abdullah al-Suueisa nga Nablus
Fatima Ismail Abdul Rahman Shahin nga Betlehemi
Samira Abdul Harbaui nga Jeruzalemi
Samah Bilal Abdul Rahman Souf nga Qalqilya
Fatima Bakr Moussa Ebu Shalal nga Nablus
Hanan Saleh Abdullah al-Barghouthi nga Ramallah
Fatima Nasr Mohammad Amarnah nga Jenin
Kur dhe si u liruan?
Ata u transferuan nga burgjet izraelite në burgun Ofer të kontrolluar nga Izraeli në Bregun Perëndimor të pushtuar në mbrëmjen e djeshme. Në orën 20:00 me orën lokale, ata u liruan nga Ofer në autobusët e Komitetit Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq.
Kush mund të lirohet më pas?
Izraeli ka rënë dakord të lirojë 150 gra dhe fëmijë palestinezë të burgosur nga burgjet e tij në këmbim që Hamasi të lirojë 50 nga gratë dhe fëmijët e zënë rob gjatë sulmit të 7 tetorit. Por Ministria izraelite e Drejtësisë prezantoi një listë me 300 të burgosur palestinezë që po shqyrton për lirim. Është e paqartë nëse kjo mund të jetë një ofertë për një fazë të dytë të mundshme të shkëmbimeve, pasi marrëveshja lejon zgjatjen e një pauze në luftime me një ditë, për çdo 10 robër shtesë që liron Hamasi.
Lista me 300 veta përfshin 33 gra. Pjesa më e madhe e tyre janë djem të moshës 16-18 vjeç. Megjithatë, në listë ka edhe djem deri në 14 vjeç. Shumica e të burgosurve në listë u arrestuan midis 2021 dhe 2023. Të burgosurit e arrestuar në 2023 u morën para 7 tetorit. Megjithatë, të burgosurit përfshijnë edhe individë si Shorouq Duayyat, e cila u arrestua në vitin 2015 dhe po vuan vitin e nëntë të dënimit të saj 16-vjeçar. Duayyat aktualisht po vuan dënimin më të gjatë midis të burgosurve palestineze në burgjet izraelite.
Ajo ishte 18 vjeçe kur u arrestua dhe u mbajt në burgun Damon në Haifa, e akuzuar për therjen me thikë të një koloni izraelit. Familja e saj, duke pritur me ankth lirimin e saj, i mohon këto akuza. "Shorouq është delikate dhe nuk mund të dëmtojë një kafshë, jo të godasë njerëz", tha babai i saj, Salah Duayyat, për Al Jazeera në atë kohë.
Pse janë në burg?
Ashtu si Duayyat, shumë të burgosur të tjerë janë dënuar për krime, duke përfshirë mbajtjen dhe prodhimin e thikave dhe kamave. Vepra të tjera të zakonshme të detajuara në listën e Izraelit përfshijnë:
Kërcëninimi i sigurinë
Hyrja ilegalisht në Izrael
Hedhja e gurëve
Mbështetja e terrorizmit
Shoqërimi me organizata armiqësore/të panjohura.
“Krimi kryesor i supozuar për këto ndalime është gjuajtja me gurë, e cila mund të sjellë një dënim me 20 vjet burg për fëmijët palestinezë”, thuhet në një raport të botuar në korrik nga organizata për të drejtat e fëmijëve, Save the Children. Botimi izraelit Haaretz raportoi se Izraeli ka refuzuar të lirojë personat e dënuar për vrasje, por ata që janë dënuar për tentativë vrasje mund të lirohen.
Ku do të shkojnë të burgosurit palestinezë pas lirimit të tyre?
Sipas marrëveshjes, të burgosurit palestinezë do të merren nga dy burgje izraelite në juglindje të Haifës, përkatësisht Damon dhe Megiddo. Më pas ata do të dërgohen në burgun ushtarak të Izraelit Ofer. Aty do t'i dorëzohen Komitetit Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq dhe pasi të priten, ata nga Jeruzalemi do të shkojnë në Jeruzalem, dhe ata nga Bregu Perëndimor do të mblidhen në këshillin komunal të Betunias, ku do t’i presin familjet e tyre. Izraeli ka ndaluar festimet në komunitetet palestineze pas kthimit të të burgosurve.
Sa të burgosur palestinezë janë në burgjet izraelite?
Ka 19 burgje brenda Izraelit dhe një brenda Bregut Perëndimor të pushtuar, që mban të burgosur palestinezë. Para 7 tetorit, ishin rreth 5200 palestinezë në paraburgimin izraelit. Megjithatë, pas sulmit të Hamasit të 7 tetorit, numri i palestinezëve të arrestuar u rrit së tepërmi dhe 3000 të tjerë u arrestuan.
Nga të arrestuarit pas 7 tetorit, 37 janë gazetarë. Shoqata për mbështetjen e të burgosurve palestinezë dhe për të drejtat e njeriut Addameer raportoi se shumica e këtyre gazetarëve iu nënshtruan paraburgimit administrativ, që do të thotë se ata mbahen për një kohë të pacaktuar pas hekurave, pa u përballur me gjyq ose akuza.
Addameer raportoi gjithashtu se të burgosurit i nënshtrohen dhunës fizike dhe neglizhencës mjekësore në burgje. Raporti citoi një shembull të një të burgosuri që vuan nga sëmundjet e gjakut dhe astma. I burgosuri u sulmua, duke rezultuar në plagë dhe mavijosje në kokë e sy. Shoqata njoftoi se ky i burgosur ka humbur 10 kg që nga arrestimi i tij.
Disa të burgosur palestinezë kanë qenë në burgjet izraelite për më shumë se 30 vjet, që para nënshkrimit të Marrëveshjes së Oslos. Termi "dekanët e të burgosurve" nganjëherë përdoret për t'iu referuar atyre, raportoi Samidoun, një rrjet ndërkombëtar solidariteti i të burgosurve palestinezë. Të paktën 700 fëmijë palestinezë nën moshën 18 vjeç nga Bregu Perëndimor i pushtuar ndiqen penalisht çdo vit nga gjykatat ushtarake izraelite pasi arrestohen, merren në pyetje dhe ndalohen nga ushtria izraelite. Fëmijët në paraburgimin izraelit shpesh vuajnë nga abuzimi fizik, psikologjik dhe seksual, dhe disa janë të privuar nga ushqimi, uji dhe gjumi, sipas Save the Children./Zëri.ai/
