TIRANË- Gjenerata Z (fëmijët e lindur midis 1998 dhe 2015) e kanë "prishur" rrugën tradicionale të tregut të punës, duke mos e frektuentuar më universitetin. Ndaj universitetet në mbarë botën kanë filluar të tregojnë shenja stresi. Një valë globale stresi për të ardhmen e tyre duket se po përplaset mbi ta, me stafin e tyre drejtues që pyesin se çfarë po e shkakton këtë fenomen. Përgjigja qëndron pjesërisht tek Gjenerata Z; një brez që është vlerësuar për mprehtësinë e tyre teknologjike. Fëmijët e brezit të iPhone që refuzojnë standardet, besimet dhe po testojnë sistemin e vlerave më shumë se kurrë.
Si ndihet Gjenerata Z për arsimin e lartë?
Sipas një studimi të fundit nga ECMC Group, që nga janari 2022, vetëm 51% e adoleshentëve të Gjeneratës Z janë të interesuar të ndjekin jetën akademikë, krahasuar me 71% në maj 2020.
Çfarë do të thotë kjo? Kjo do të thotë se arsimi i lartë duhet të gjejë mënyra për të tërhequr brezin e ri dhe më e rëndësishmja të identifikojë patologjinë që e bën kaq jomikpritës për audiencën e re. Prandaj, tregut të punës i kërkohet të ndryshojë modelet e rekrutimit, promovimit, pagës dhe kushteve të punës, veçanërisht kur fuqia e re punëtore ka zero tolerancë ndaj shtypjes dhe keqtrajtimit. Brezi i ri nuk duket se është ideologjikisht kundër marrjes së diplomave, por e kupton sistemin e tij me të meta, me çmimet tronditëse dhe po kërkon mënyra për të fituar të ardhura dhe për të avancuar karrierën pa borxhe shtesë. Ky hendek në rritje midis vlerës dhe kostos së kolegjit është arsyeja pse qëndrimet e "Gen Z" ndaj arsimit të lartë kanë filluar të ndryshojnë.
Si rezultat, ata nuk janë aq të interesuar për "eksperiencën" tipike të kolegjit - domethënë të kalojnë katër vjet në një vend.
Por ndryshimi duket se po krijohet edhe në idenë e të mësuarit të vazhdueshëm, promovimi i të menduarit kritik dhe dialogu i informuar. Fokusi tani, veçanërisht mes kaq shumë pasigurie në ekonomi, është përdorimi i universitetit për t'u përgatitur për një qëllim të vetëm primar, gjetjen e një pune të mirë.
A na kujton kjo gjë? Ndoshta brezat e gjyshërve tanë? Gjenerata Z duket se ka më shumë të përbashkëta me gjyshërit e tyre, të cilët u përqendruan më shumë në aftësitë teknike që u lejonin atyre një karrierë të qëndrueshme në treg, dhe më pak të përbashkëta me brezin e prindërve të tyre, të cilët kishin akses në universite me kosto të ulët.
Një sondazh i Pew Research i vitit 2014 zbuloi se 63% e të rinjve donin një arsim universitar; 41% mendonin se shkollimi i tyre ishte shumë i dobishëm për përgatitjen e tyre për të hyrë në fuqinë punëtore. Ndërsa, një studim i fundit tregoi se 56% e adoleshentëve të Gen Z besojnë se një edukim i bazuar në aftësi (p.sh. aftësitë tregtare, infermieria, STEM, etj.) ka më shumë kuptim në botën e sotme.
Çfarë po ndryshon në institucionet arsimore?
Gjenerali Z duket se po e rreh sistemin, duke anashkaluar përvojën tradicionale të kolegjitt. Diplomat që çojnë në karriera më të paguara, të tilla si shkencat kompjuterike, inxhinieria, biznesi dhe shkencat shëndetësore, vazhdojnë të rriten në popullaritet.ë tërhequr të rinjtë.
