BRUKSEL- Të paktën 215 milionë doza të vaksinave kundër COVID-19 të blera nga vendet e BE-së në kulmin e pandemisë janë shkatërruar që atëherë, me një kosto të vlerësuar për taksapaguesit prej 4 miliardë eurosh, zbulon një analizë nga POLITICO. Që nga miratimi i vaksinave të para të koronavirusit në fund të vitit 2020, vendet e BE-së kanë marrë kolektivisht 1.5 miliardë doza (më shumë se tre për çdo person në Evropë). Shumë prej tyre tani ndodhen në depo në të gjithë kontinentin.
Llogaritjet e bazuara në të dhënat e disponueshme tregojnë se vendet e BE-së kanë hedhur një mesatare prej 0,7 vaksina për çdo pjesëtar të popullsisë. Në krye të vendeve është Estonia, e cila ka marrë më shumë se një dozë për banor, e ndjekur nga Gjermania, e cila gjithashtu ka shkatërruar vëllimin më të madh të papërpunuar të vaksinave.
Nuk është e lehtë të zbulosh se sa vaksina janë shkatërruar saktë. Qeveritë, duke përfshirë vendin e dytë më të populluar të BE-së, Francën, ngurrojnë të zbulojnë shkallën e vaksinave që janë shkatërruar. Llogaritjet e POLITICO-s bazohen në shifrat e vaksinave që kanë marrë 19 vende evropiane. Disa shifra datojnë që nga ky muaj; më të vjetrat vijnë nga dhjetori 2022.
Gjermania, për shembull, i dha POLITICO-s shifrat e saj të mbetjeve në qershor; në atë kohë kishte 120 milionë vaksina të tjera të vendosura në depo. Prodhuesit e vaksinave kanë prezantuar gjithashtu versione më të reja, që janë përshtatur me variantet më të fundit të koronavirusit. POLITICO vlerëson vlerën e 215 milionë vaksinave të shkatërruara në më shumë se 4 miliardë euro, bazuar në çmimet e vaksinave të raportuara në media (ato nuk janë bërë publike). Për vendet që raportuan vetëm numrin total të vaksinave të shkatërruara, pa e ndarë atë sipas llojit të vaksinës, POLITICO përdori një çmim mesatar të ponderuar prej 19,39 €.
Përsëri, kjo shifër është pothuajse me siguri një minimum. Por edhe 4 miliardë euro janë një shumë e konsiderueshme, e barabartë me një projekt të madh infrastrukturor ose me shpenzimet vjetore të kujdesit shëndetësor të Kroacisë. Shumë nga vaksinat në fjalë u blenë në kulmin e pandemisë në vitin 2021, kur BE, SHBA dhe Britania e Madhe po përpiqeshin të siguronin një numër të kufizuar dozash. BE-ja gjatë pandemisë zhvilloi kontratë, duke blerë 1.1 miliardë doza nga Pfizer dhe BioNTech.
Gjërat në vitin 2021 ishin të pasigurta dhe marrëveshja e BE-së u lavdërua në atë kohë. Por si madhësia e vaksinave, ashtu edhe koha e marrëveshjes rezultuan problematike. Vendet nuk vazhduan më me blerjen e dozave edhe kur pandemia u ndal, ndërsa përpjekjet për të dhuruar shtesa të tepërta në vendet e treta u penguan nga rënia e kërkesës dhe çështjeve të logjistikës.
Kontrata tashmë është rinegociuar nga Komisioni Evropian nën presionin e vendeve të BE-së, që kanë një tepricë të vaksinave. Si Polonia ashtu edhe Hungaria ndaluan pranimin e vaksinave dhe po paditen nga Pfizer për mospagesë. Në Rumani, prokurorët duan të heqin imunitetin për ish-kryeministrin e saj dhe dy ish-ministrat e shëndetësisë, duke pretenduar se blerjet e tepërta të vaksinave i shkaktuan më shumë se 1 miliard euro dëme shtetit. Ndërkohë, problemet do të vazhdojnë, me kontratën e rishikuar me Pfizer që bllokon vendet evropiane në blerjen e vaksinave të paktën deri në vitin 2027./ZËRI/
