IZRAEL- Pse Izraeli e sulmoi Iranin tani? Sulmi ishte i vendosur - dhe gati - prej kohësh, në mënyrë që të mund të niste në momentin më të përshtatshëm për qeverinë e shtetit hebre, si në dinamikën e politikës ndërkombëtare ashtu edhe në atë të politikës së brendshme. Le të shohim 3 arsyet thelbësore për një pikë kthese që mund të ndryshojë Lindjen e Mesme.
1. Bllokimi në bisedimet SHBA-Iran
Kryeministri Netanyahu ishte zënë në befasi nga fillimi i negociatave bërthamore midis administratës Trump dhe regjimit të Ajatollahut. Presidenti amerikan ia kishte njoftuar këtë dy muaj më parë para gazetarëve ndërsa po takoheshin në Shtëpinë e Bardhë, dhe kryeministri e kishte pritur me habi të dukshme atë që u ishte dukur të gjithë vëzhguesve - por para së gjithash atij vetë - një poshtërim që deri atëherë kishte qenë i paimagjinueshëm. Kështu, Netanyahu kishte vënë re koston që paparashikueshmëria e Trump mund të ketë edhe për Izraelin. Kontrastet midis dy aleatëve u bënë papritmas të dukshme: që atëherë, jo vetëm që SHBA-të i kishin dërguar mesazhe pozitive (dhe reciproke) Iranit për javë të tëra, por kishin arritur edhe një armëpushim të veçantë me Huthët e Jemenit. Mbi të gjitha, Trump nuk e ka fshehur padurimin e tij me masakrën e vazhdueshme në Gaza, një pengesë për projektin e tij të stabilizimit të Lindjes së Mesme bazuar në marrëveshje strategjike me rëndësi të madhe me shtetet arabe të moderuara, si në nivelin ekonomik ashtu edhe në atë ushtarak.
Megjithatë, negociatat me Iranin kanë hyrë në një ngërç që Trump nuk e pëlqen, veçanërisht në një kohë kur ai po përpiqet të arrijë qëllimet e tij në tërheqjen e litarit me botën për tarifat, dhe ai ka nevojë për rezultate. Bisedimet midis Ministrit të Jashtëm iranian Abbas Araqchi dhe të dërguarit të SHBA-së Steve Witkoff - të cilët janë takuar pesë herë me ndërmjetësimin e Omanit - kanë arritur në një ngërç, sepse iranianët refuzojnë linjën e SHBA-së për një ndalesë të plotë të pasurimit të uraniumit në tokën e tyre dhe amerikanët nuk po e përmbushin kërkesën e tyre për të hequr menjëherë sanksionet ekonomike (diçka që Uashingtoni do ta shqyrtonte vetëm në një fazë të mëvonshme). Këto janë masa që prekin dhjetëra institucione jetësore për ekonominë iraniane dhe që vetë Trump i prezantoi në vitin 2018, pasi kishte nënshkruar marrëveshjen me iranianët të arritur nga Obama në vitin 2015. Propozimi i SHBA-së përfshin krijimin e një konsorciumi rajonal për prodhimin e energjisë bërthamore, të formuar nga SHBA-ja, Irani, Arabia Saudite dhe vende të tjera arabe. Por iranianët e kanë përcaktuar atë si një "jo-fillestar", një pozicion që pengon zhvillimin e çdo negociate.
Sigurisht, Netanyahu tani e ka pastruar plotësisht rrugën diplomatike. Kjo ishte ajo që donte ai: në këtë mënyrë ai parandaloi një afrim të mundshëm midis SHBA-së dhe Iranit. Gjë që, pavarësisht thirrjes së Trump ndaj Teheranit për negociata edhe në këto orë, është e paimagjinueshme në një afat të shkurtër.
2. Raporti i IAEA-s që vërteton se Netanyahu ka të drejtë
Në këtë fazë të pazbuluar të bisedimeve, Trump dha përshtypjen se po përdorte kërcënimin e një sulmi izraelit si një mjet për të ushtruar presion mbi Teheranin. Ngërçi me siguri i shkoi në ndihmë Netanyahut. Por ajo që ndihmoi në arritjen e këtij përparimi ishte një dokument që kryeministri izraelit e kishte ëndërruar prej vitesh: për herë të parë, një raport nga Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike zbuloi se rezervat e uraniumit të Teheranit, të pasuruara në 60%, vazhdojnë të rriten, duke shkelur çdo marrëveshje. Për të kuptuar se çfarë domethënie kanë këto fjalë për "Bibin", duhet të mendoni për të gjitha herët që ai u shfaq në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së në Nju Jork me foto dhe plane të objekteve bërthamore iraniane dhe vizatime të "bombës së afërt" që përmbysi aksiomën iraniane të teknologjisë bërthamore që duhet të zhvillohet vetëm për qëllime paqësore. Për vite me radhë, denoncimet e kryeministrit izraelit u mohuan si shumë alarmiste, si nga CIA ashtu edhe nga vetë shërbimet izraelite. Por tani, për herë të parë, autoriteti ndërkombëtar në këtë sektor pajtohet me të .
3. Mundësia për të errësuar Gazën (dhe për të mbrojtur qeverinë)
Sulmi ndaj Iranit nuk vjen rastësisht në një kohë vështirësish të mëdha për Netanyahun si në marrëdhëniet ndërkombëtare ashtu edhe në politikën e brendshme. Masakra e përditshme në Gaza po e redukton Izraelin në një shtet të përjashtuar, që në gjuhën e diplomacisë dhe gazetarisë do të thotë një vend gjithnjë e më i izoluar dhe i kundërshtuar në nivel global. Brenda Bashkimit Evropian, po formohet një shumicë vendesh që mbështesin pezullimin e marrëveshjes së asociimit me Izraelin. Por mbi të gjitha, po merr formë një iniciativë diplomatike që do të godiste në zemër të gjithë politikës së Netanyahut të këtyre dekadave.
Franca dhe Arabia Saudite në fakt po organizonin një konferencë ndërkombëtare për javën e ardhshme në Nju Jork me qëllim njohjen e Shtetit Palestinez, jo si rezultat i një negociate "por si parakusht të saj". Prandaj, të dy fuqitë kanë arritur në përfundimin se, për të promovuar paqen, asimetria midis palëve duhet të eliminohet - të paktën në parim - njëra me një shtet të njohur nga tjetra dhe tjetra jo.
Izraeli nuk është qartësisht i gatshëm për këtë hap, por presioni i një konference ndërkombëtare do ta kishte vënë atë në vështirësi të mëtejshme: sulmi ndaj Iranit është gjithashtu i dobishëm sepse mund të çojë në shtyrjen e ngjarjes, ose në çdo rast në zhvendosjen e vëmendjes nga diplomacia e padëshiruar dhe lufta në Gaza.
Në të njëjtën kohë, një fazë tjetër lufte mund t’i lejojë Netanyahut të ndalojë manovrat e partive ultra-ortodokse, jetike për koalicionin e tij, i cili në ditët e fundit dukej i gatshëm të hiqte dorë për të parandaluar që edhe nxënësit e shkollave fetare të detyrohen të kryejnë shërbim ushtarak, siç ka kërkuar gjithmonë pjesa tjetër e vendit. Të gjitha hije që sulmi ndaj vendeve iraniane i zhduk. Të paktën për një kohë.
