KALIFORNIA- Një shpërthim bombe jashtë një klinike fertiliteti në Kaliforni ka vrarë një person dhe ka plagosur katër të tjere. Zyrtarët e FBI-së e konsideruan një "akt të qëllimshëm terrorizmi".
Shpërthimi ndodhi pak para orës 23:00, më pak se një milje nga qendra e Palm Springs, pranë disa bizneseve, përfshirë Qendrat Amerikane të Riprodhimit (ARC). Klinika tha se askush nga institucioni nuk u lëndua.
I dyshuari për shpërthimin është identifikuar si 25-vjeçari Guy Edward Bartkus, sipas burimeve të njohura me hetimin që folën me partnerin amerikan të BBC-së, CBS News.
Dëshmitarët i thanë BBC-së se shpërthimi ishte aq i fortë sa thyeu dritaret dhe dëmtoi rëndë një ndërtesë aty pranë ku ndodhej ARC-ja.
Michael Beaumier, një dëshmitar, tha se u rrëzua nga biçikleta nga shpërthimi. "Ishte një shpërthim kaq i fuqishëm dhe mund të dëgjoja xhamat që thyheshin përreth meje", tha ai.
Rhino Williams, i cili ishte në restorantin e tij aty pranë, i tha BBC-së se fillimisht mendoi se shpërthimi ishte rrëzimi i një aeroplani ose helikopteri.
Ai tha se vrapoi në vendngjarje për të parë nëse mund të ndihmonte, duke gjetur një ndërtesë të dëmtuar rëndë me mure të shembur dhe një makinë në flakë në parkingun e makinave.
"Kjo është e gjitha që kishte mbetur prej tij," tha zoti Williams. Ai gjithashtu pa një iPhone që ende qëndronte në parking, sikur të ishte vendosur për të filmuar ose transmetuar shpërthimin.
Z. Williams tha se ai nxitoi nëpër ndërtesë duke thirrur për ndonjë person të lënduar, por nuk gjeti asnjë. Disa minuta më vonë mbërritën ekipet e ndihmës së shpejtë.
Nima Tabrizi, një tjetër dëshmitare, tha se dëgjoi një “bum të madh”, një re të madhe tymi dhe pjesën e përparme të klinikës “të shkatërruar plotësisht”.
FBI tha në një konferencë për shtyp të shtunën se ishte një sulm i qëllimshëm.
"Ky ishte një akt i qëllimshëm terrorizmi. Ndërsa hetimi ynë do të zhvillohet, ne do të përcaktojmë nëse është terrorizëm ndërkombëtar apo terrorizëm i brendshëm", tha Akil Davis, kreu i zyrës së FBI-së në Los Angeles.
FBI-ja më vonë tha se kishte "një person me interes" në hetimin e saj, por oficerët "nuk po e kërkonin në mënyrë aktive" të dyshuarin.
Burime të zbatimit të ligjit i thanë CBS se Bartkus, i dyshuari, është banor i Twentynine Palms, ku ndodhet një bazë e madhe detare rreth një orë larg nga Palm Springs.
Ata shtuan se ai kishte deklaruar në shkrime dhe regjistrime se është kundër rritjes së popullsisë dhe është kundër fertilizimit in vitro (IVF) - një shërbim i ofruar nga klinika që u shënjestrua - duke thënë se është "jashtëzakonisht i gabuar".
Shpërthimi ishte rezultat i një pajisjeje të madhe shpërthyese të improvizuar të vendosur në një automjet, thanë burimet. Shpërthimi u ndje më shumë se një milje larg shpërthimit.
Shefi i policisë së Palm Springs, Andy Mills, tha se shpërthimi dëmtoi disa ndërtesa, disa prej të cilave rëndë.
Ai shtoi se identiteti i personit të vrarë nuk dihet.
ARC në Palm Springs tha se shpërthimi ndodhi në parkingun pranë ndërtesës së saj.
Klinika e fertilitetit tha se laboratori i tyre, duke përfshirë të gjitha vezët dhe embrionet, mbeti "plotësisht i sigurt dhe i padëmtuar".
"Po kryejmë një inspektim të plotë sigurie dhe kemi konfirmuar se operacionet tona dhe zonat e ndjeshme mjekësore nuk u prekën nga shpërthimi", tha klinika në deklaratën e saj.
Por Dr. Maher Abdallah, i cili drejton klinikën, i tha Associated Press se zyra e klinikës ishte dëmtuar.
"Nuk kam asnjë ide se çfarë ka ndodhur," tha ai. "Falë Zotit që sot është një ditë që nuk kemi pacientë."
Sipas faqes së saj të internetit, klinika ARC është qendra e parë e fertilitetit dhe laboratori i IVF me shërbim të plotë në Luginën e Coachella-s.
Ofron shërbime duke përfshirë vlerësimet e fertilitetit, fertilizimin IVF, dhurimin dhe ngrirjen e vezëve, mbështetje riprodhuese për çiftet e të njëjtit seks dhe nënat zëvendësuese.
Qendra për të Drejtat Riprodhuese iu përgjigj incidentit, duke e quajtur sulmin "të paarsyeshëm".
“Historia e dhunës kundër qendrave të shëndetit riprodhues është arsyeja pse klinikat kanë nevojë për mbrojtje dhe pacientët duhet të ndihen të sigurt”, tha grupi i avokimit ligjor në një deklaratë, duke shtuar se është i shqetësuar për “debatin e nxehtë politik rreth trajtimeve të fertilitetit” në SHBA.
Ligjvënësit, avokatët dhe profesionistët mjekësorë janë përplasur mbi çështjet e aksesit dhe rregullimit të të drejtave riprodhuese në vitet e fundit, duke e bërë atë një çështje zgjedhore në vitin 2024. Fekondimi in vitro është gjerësisht i popullarizuar në SHBA në të gjithë spektrin politik, por disa qarqe të ekstremit të djathtë janë kundër zërit të teknologjive riprodhuese të asistuara për arsye fetare ose morale. Guvernatori i Kalifornisë, Gavin Newsom, tha se shteti po koordinohej me autoritetet lokale dhe federale, ndërsa Prokurorja e Përgjithshme e SHBA-së, Pam Bondi, tha se ishte informuar për incidentin.
