BRUKSEL- Hapja e qendrave të votimit për zgjedhjet europiane, është shumë afër. Këto janë nga garat më kritike të dekadave të fundit. Sytë janë te ekuilibrat që do të krijohen brenda trupit politik europian, por edhe te rritja kërcënuese e së djathtës ekstreme. Forcimi i forcave të këtij harku të veçantë politik do të veprojë si një kërcënim për stabilitetin politik të Evropës, me ngërçin të dukshëm në Bruksel, paralajmëron The Economist.
Mediat britanike bëjnë një përmbledhje të shkurtër të krizave serioze me të cilat është përballur Bashkimi Evropian vitet e fundit, duke raportuar se tetë muaj pas zgjedhjeve evropiane të majit 2019, Bashkimi humbi një anëtar për herë të parë, kur Britania u largua. Javë më vonë BE-ja duhej të përballej me përparimin gjithëpërfshirës të pandemisë. Pastaj Kontinenti i Vjetër u thirr për t'u marrë me pasojat e shkaktuara nga lufta në Ukrainë, kriza energjetike, saktësia dhe inflacioni, të cilat rritën normat e forcave të ekstremit të djathtë. Artikulli më pas përmend parashikime të zymta për ditët në vijim.
Dhe pse Brexit është trajtuar, nënvizon The Economist, çmimet e energjisë janë më të ulëta dhe pandemia është tani një kujtim i turbullt. Megjithatë, lufta në Ukrainë vazhdon dhe e djathta e fortë e Marine Le Pen në Francë apo Viktor Orban në Hungari po fiton gjithnjë e më shumë terren. Akoma më keq, rezultati i zgjedhjeve evropiane ka të ngjarë të sjellë një periudhë jostabiliteti politik.
Në rastin më të mirë, 27 udhëheqësit e saj kombëtarë dhe institucionet qendrore të BE-së do të kalojnë muaj të shpenzuar në proceset e brendshme politike. Në një skenar të rastit më të keq, mosmarrëveshjet mbi kursin e ardhshëm të BE-së mund të zgjasin përtej fundit të vitit 2024, duke lënë një boshllëk politik, madje pak para një marrjeje të mundshme të udhëheqjes së SHBA nga Donald Trump.
Frika për të ardhmen e Von der Leyen dhe Ukrainës
Ajo që ndodh në Bruksel ka rëndësi, thekson Economist, në këtë trup ndodh fermentimi dhe merren vendime për politikën industriale, mbrojtjen, mjedisin dhe shumë më tepër. Nëse Bashkimi nuk do të ketë udhëheqje të qartë, jo vetëm që do të preken 450 milionë qytetarët e tij, por dominoja e pasojave do të shihet edhe jashtë kontekstit të BE-së, Ukraina vazhdon të varet nga aleatët e saj evropianë për para dhe armë, ndërsa, kushdo qoftë ai që fiton Shtëpinë e Bardhë në nëntor, Europa është tani i vetmi bllok ndërkombëtar që ende mbështet rregullat e tregtisë së lirë.
Nëse BE-ja braktis ambiciet e saj për reduktimin e karbonit, siç kërkojnë populistët e Evropës, ajo do të dërgojë një mesazh negativ për pjesën tjetër të botës, thekson Economist. Në një pikë tjetër përmendet se pjesëmarrja në zgjedhjet europiane do të jetë dukshëm më e ulët se vitet e tjera, në një përballje me dy pasoja të rënda politike. Në njërën prej tyre do të vendoset e ardhmja e Presidentes së Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen dhe tjetra do të ketë të bëjë me rrëzimin e liderëve politikë kombëtarë për shkak të margjinalizimit të tyre nga forcat e ekstremit të djathtë.
Roli i Von der Leyen është vendimtar, pasi ajo ka siguruar mbështetjen e saj të fortë në Ukrainë, po shtyn masat me zero karbon deri në vitin 2050, por për të fituar një mandat të dytë asaj do t'i duhet miratimi nga shumica e deputetëve të rinj. Kur Von der Leyen në veçanti siguroi mandatin e saj të parë pesë vjet më parë, mjaftonte një koalicion liberalësh, socialistësh dhe PPE-ja e saj. Megjithatë, për shkak të rritjes së populistëve, janë formuar dy grupe, Identiteti dhe Demokracia (ID) dhe Konservatorët dhe Reformatorët Evropianë më të moderuar (ECR).
E djathta e fortë, dikur një forcë opozitare, tani përfshin liderë kombëtarë si Giorgia Meloni në Itali. Në ekonomitë e mëdha, si Franca dhe ndoshta Gjermania, sondazhet tregojnë se partitë populiste do të jenë të parat ose të dytat në zgjedhjet evropiane. Rreth 400 vendet që priten të fitohen nga treshja e partive (EPP, Socialistët, Liberalët) mund të mos mjaftojnë për të siguruar 361 votat që von der Leyen i duhen për një shumicë.
Kjo pasi votimi, i cili mund të bëhet në korrik ose shtator, është i fshehtë dhe deputetët kanë hequr dorë nga “vija e partisë” në votimet e mëparshme të ngjashme. Ndërsa Evropa zhvendoset në të djathtë, një koalicion që përfshin më shumë parti të krahut të majtë (si të Gjelbërit) duket i pamundur, sipas medias britanike.
Peizazhi politik një ditë pas zgjedhjeve
Mungesa e qeverisjes në Bruksel do të përkeqësohej nga mungesa e qeverisjes në shumë vende anëtare të Unionit. Në Francë, partia e Emmanuel Macron mund të vijë e dyta, pas Tubimit Kombëtar të Le Pen, ose edhe të bjerë në vendin e tretë. Prandaj, një figurë që mbështet vizionin e një Evrope të bashkuar, Macron, do të dobësohet.
E njëjta gjë do të ndodhë edhe në Gjermani. AFD mund të kapërcejë socialdemokratët e Olaf Scholz. Frika që lind është vështirësia e konsensusit, në të ardhmen, mes politikanëve të Berlinit dhe Parisit. Tani për tani, me këto balanca politike, Macron dhe Scholz po projektojnë unitetin evropian. Edhe pse marrëdhëniet franko-gjermane janë testuar së fundmi, dy liderët po përpiqen të gjejnë gjuhën e përbashkët për qëllimin e solidaritetit evropian./ZËRI
