PARIS- Presidenti francez, Emmanuel Macron ka bërë nderimet e fundit për ndarjen nga jeta të shkrimtarit, Ismail Kadare. Në një reagim zyrtar të publikuar në faqen e pallatit "Élysée", Macron shpreh ngushëllimet për ndarjen nga jeta në moshën 88-vjeçare të Kadaresë, duke kujtuar jetën dhe veprën e tij. Ndër rreshta, shkruhet se Franca është mirënjohëse që Kadare e zgjodhi si vendin ku do të kërkonte azil pas largimit nga Shqipëria, duke u ndalur më pas në një analizë të shkurtër për disa nga veprat e tij.
"Sot vdiq një shkrimtar që mishëroi, me jetën, me veprën dhe me personalitetin e tij, pasurimin e dialogut, forcën e shpirtit europian dhe vokacionin mikpritës të Francës. Shkrimtari franko-shqiptar Ismail Kadare u largua nga ne këtë të hënë. Ai ishte një nga ata për të cilët shkrimi është një luftë; ata që çdo fjalë u shkëputej nga heshtja, ata që çdo rresht rrezikon t'u shtohet minutave, ata që çdo roman kërcënon të jetë epitafi i karrierës së tyre.
Kjo sepse jetoi dhe krijoi si njeri i lirë, në një vend që nuk ishte. Presidenti i Republikës përshëndet një shpirt të lirë, i cili mori pjesë në këtë zgjim të madh të popullit që ngriti perden e hekurt dhe nderoi Francën duke e zgjedhur këtë vend për azil. Presidenti u drejton ngushëllimet e tij të përzemërta të dashurve, lexuesve të Kadaresë dhe popullit shqiptar,"-shkruhet ndër të tjera në reagimin zyrtar.
REAGIMI I PLOTË NGA PALLATI Élysée:
Sot vdiq një shkrimtar që mishëroi, me jetën, me veprën dhe me personalitetin e tij, pasurimin e dialogut, forcën e shpirtit europian dhe vokacionin mikpritës të Francës. Shkrimtari franko-shqiptar Ismail Kadare u largua nga ne këtë të hënë. Ai ishte një nga ata për të cilët shkrimi është një luftë; ata që çdo fjalë u shkëputej nga heshtja, ata që çdo rresht rrezikon t'u shtohet minutave, ata që çdo roman kërcënon të jetë epitafi i karrierës së tyre. Kjo sepse jetoi dhe krijoi si njeri i lirë, në një vend që nuk ishte: Shqipëria Sovjetike e pasluftës, nën diktaturën e hekurt të Enver Hoxhës.
Por zbulimi i letërsisë i hapi adoleshentit brigjet e një bote të re. Duke lexuar Servantesin, Homerin dhe Gogolin, ai ndërtoi rezistencën e tij intelektuale. Aq sa indoktrinimi i profesorëve të tij të letërsisë rrëshqiti dhe nuk u indoktrinua as në Universitetin e Tiranës si dhe në Institutin Gorki në Moskë, tempullin e letërsisë. Në vend që të bashkohej me radhët e “trupës elitare të realizmit socialist”, ai u bashkua me luftëtarët e rezistencës së stilit të lirisë. Romani i tij madhështor i vitit 1963, Gjenerali i ushtrisë së vdekur, u tolerua, sepse tema ishte shqetësuese, ëndrra e tij pengoi etiketat komuniste. Nga ana tjetër, Përbindëshi, në vitin 1965 dhe Dimri i vetmisë së madhe, në 1973, denoncuan shtypjen intelektuale të Tiranës së kohës. Dy herë i akuzuar për nxitje rebelimi, ai iu "dënua" me punë krahu në fshat. Pas Pallatit të Ëndrrave, në vitin 1981, u cilësua “armik i popullit”.
Pasi iu ndalua publikimi i veprave, ai vendosi të kërkojë azil politik. Kështu ai iu drejtua vendit që kishte qenë i pari që përktheu librat e tij, i pari që u bë i apasionuar pas punës së tij përtej kufijve të Shqipërisë. Me botuesin e tij, Claude Durand, kreun e Éditions Fayard, ai planifikoi një arratisje në Francë në vitin 1990, një tjetër goditje për murin e diktaturës në Tiranë. Largimi i tij solli në protestat e para studentore në më shumë se dyzet vjet diktaturë. Që atëherë, nga kryeqyteti i Francës, ai e ndau ekzistencën mes fjalëve dhe gjërave, njerëzve dhe vendeve.
Nga shëtitjet e tij në Tiranën e rizbuluar, nga kjo tryezë në kafenenë Rostand ku çdo mëngjes vendoste fletoren dhe stilolapsin, lindën tekste të përjetshme. Ato vazhdimisht na kujtojnë se si Evropa është kontinenti i së përbashkëtës, se si historia e saj është një histori e përbashkët. Presidenti i Republikës përshëndet një shpirt të lirë, i cili mori pjesë në këtë zgjim të madh të popullit që ngriti perden e hekurt dhe nderoi Francën duke e zgjedhur këtë vend për azil. Presidenti u drejton ngushëllimet e tij të përzemërta të dashurve, lexuesve të Kadaresë dhe popullit shqiptar.
Shkrimtari i madh Ismail Kadare i ka ndarë 30 vitet e fundit mes Shqipërisë dhe Francës, ku është nderuar me disa çmime. I fundit dhe më i rëndësishmi ishte çmimi i Oficerit të Lartë të Legjionit të Nderit, dhënë nga presidenti francez Emmanuel Macron, i cili e vlerësoi Kadarenë si "lajmëtar të lirisë".
Kadare është nominuar disa herë për çmimin Nobel në Letërsi, ndërsa veprat e tij janë përkthyer në 45 gjuhë të ndryshme të botës, duke e bërë atë shkrimtarin më të madh shqiptar që vendi ka pasur. /ZËRI
