UASHINGTON- Ndihma që SHBA i ka ofruar Ukrainës që prej vitit 2022 ka arritur në 500 miliardë, shifër kjo që presidenti Donald Trump kërkon t’i paguhet. Por, duket se Trump ka gjetur një zgjidhje të menjëhershme se si të paguhet nga Ukraina: mineralet që ndodhen në vend. Presidenti republikan ka kërkuar nga Ukraina koncesionet mbi gjithçka, nga portet dhe infrastruktura te nafta dhe gazi, si dhe bazën më të madhe të burimeve të vendit, raportojnë mediat e huaja. Madje ato e quajnë një Versajë e re në Ukrainë.
Kushtet e kontratës që arritën në zyrën e Zelenskyy disa ditë më parë janë të barasvlefshme me "kolonizimin ekonomik" të Ukrainës nga SHBA, në përjetësi ligjore. Sipas publikimit, ajo sjell një barrë kompensimi që nuk mund të arrihet. Dokumenti thuhet se ka shkaktuar një zhurmë të madhe në Kiev.
Konkretisht, projekt-kontrata, e shënuar "E privilegjuar dhe konfidenciale" e dërguar me datë 7 shkurt 2025, thotë se SHBA dhe Ukraina duhet të krijojnë një fond të përbashkët investimi për të siguruar që "palët armiqësore në konflikt të mos përfitojnë nga rindërtimi i Ukrainës".
Marrëveshja mbulon "vlerën ekonomike të lidhur me burimet e Ukrainës", duke përfshirë "burimet minerale, burimet e naftës dhe gazit, portet dhe infrastrukturën", duke e lënë të paqartë se çfarë tjetër mund të përfshijë.
“Kjo marrëveshje do të qeveriset nga ligjet e Nju Jorkut, pa marrë parasysh parimet e konfliktit të ligjeve”, thuhet në të.
Çfarë do të marrë SHBA, kërkesat e Trump
Konkretisht, SHBA do të marrë 50% të të ardhurave të përsëritura që merr Ukraina nga nxjerrja e burimeve dhe 50% të vlerës ekonomike të “të gjitha licencave të reja të lëshuara palëve të treta" për shfrytëzimin e ardhshëm të burimeve. Do të ketë një "detyrim për të ardhurat e përmendura" në favor të SHBA.
“Kjo klauzolë do të thotë ‘na paguani fillimisht dhe pastaj ushqeni fëmijët tuaj’,”- ka thënë për Telegrafin një burim i afërt me negociatat.
Në fakt, siç thuhet në botim, “për të gjitha licencat e ardhshme, SHBA do të ketë të drejtën e refuzimit të parë për të blerë minerale të eksportueshme”.
Uashingtoni do të kishte imunitet sovran dhe do të fitonte kontroll pothuajse të plotë mbi pjesën më të madhe të ekonomisë së mallrave dhe burimeve të Ukrainës. Fondi do të ketë të drejtën ekskluzive për të përcaktuar metodën, kriteret e përzgjedhjes, termat dhe kushtet e të gjitha lejeve dhe projekteve të ardhshme etj.
Vihet re gjithashtu se vetë presidenti Zelenskyy propozoi idenë e marrjes së një aksioni të drejtpërdrejtë nga SHBA në "mineralet kritike" të Ukrainës gjatë vizitës së tij në Kullën Trump në shtator, duke shpresuar të qetësojë rrugën për dërgesat e vazhdueshme të armëve. Megjithatë, ai ndoshta nuk e priste që do të përballej me termat e “borxhit” së vendit të tij.
Kushtet e Trump janë më të këqija se sanksionet ekonomike të vendosura ndaj Gjermanisë dhe Japonisë pas humbjes së tyre në 1945. Vihet re se Ukraina ka ndoshta rezervën më të madhe të litiumit në Evropë. Por, çmimet e litiumit kanë rënë me 88% që nga "shpërthimi i luftës" në 2022.
Në fakt, nëse ky draft do të pranohej, kërkesat e Trump do të ishin ekuivalente me një pjesë më të madhe të PBB-së së Ukrainës sesa dëmshpërblimet e Gjermanisë për Luftën e Parë Botërore, raporton botimi. Trump tha se SHBA ka shpenzuar 300 miliardë dollarë për luftën deri më tani, duke shtuar se do të ishte "marrëzi" të jepte më shumë.
Në fakt, 5 paketat e dakorduara nga Kongresi arrijnë në 175 miliardë dollarë, nga të cilat 70 miliardë dollarë janë për lehtësim. Por, miliarda dollarë u shpenzuan në SHBA për prodhimin e armëve. Një pjesë e kësaj është në formën e granteve humanitare, por një pjesë e madhe janë paratë e huadhënies që duhet të kthehen./ZËRI
