EGJIPT- Macet u bënë shoqëruese të njerëzve për herë të parë pas sakrificave masive rituale të kultit të maceve me gëzof në Egjiptin e lashtë, sugjerojnë studimet e reja. Egjipti i lashtë është i njohur si djepi i qytetërimit njerëzor ku mbizotëronte zbutja dhe adhurimi i maces. Disa mbetje macesh të mumifikuara sugjerojnë se macet me gëzof dhe njerëzit jetonin përkrah njëri-tjetrit në rajon.
Sidoqoftë, rrethanat e sakta në të cilat macet u bënë shoqëruese të njerëzve nuk diheshin. Në vitin 2001, shkencëtarët bënë një zbulim të madh të një varri 9500-vjeçar në Qipro që përmbante mbetjet e një njeriu dhe një maceje, duke lënë të kuptohet se zbutja e maceve filloi në ishullin mesdhetar.
Studiuesit teorizuan se macet në Qipro mund të kenë ndjekur fermerët e hershëm dhe gradualisht janë mësuar të jetojnë me njerëzit gjatë mijëra viteve. Tani, dy studime të ADN-së ende të rishikuara nga kolegët e hedhin poshtë këtë teori, duke zbuluar se kafsha e Qipros është në të vërtetë një mace e egër evropiane dhe jo një mace e zbutur.
Kjo e kthen fokusin përsëri në Egjipt si vendi i origjinës së zbutjes së maceve, ndoshta deri në 3000 vjet më parë, thonë studiuesit.
"Ne demonstrojmë se macet shtëpiake nuk u përhapën në Evropë me fermerët neolitikë, siç mendohej më parë," shkruajnë ata.
Në vend të kësaj, shkencëtarët dyshojnë se format e zbutura të maceve të egra u sakrifikuan fillimisht në ritualet masive të kultit përpara se të zbuteshin si kafshë shtëpiake.
Arkeologët thonë se perëndesha egjiptiane e mbrojtjes, kënaqësisë dhe shëndetit të mirë, fillimisht u përshkrua me kokën e një luani, por rreth mijëvjeçarit të parë para Krishtit ajo u përfaqësua me kokën e një maceje.
"Ky transformim përkoi me rritjen e sakrificës së maceve, ku miliona mace të lira dhe të rritura në mënyrë specifike u mumifikuan si oferta për perëndeshën," shkruajnë studiuesit në studimin e ri.
Gërmimet kanë gjetur gjithashtu se tempujt dhe faltoret kushtuar Bastetit ndodhen rreth peizazheve të gjera të lashta bujqësore.
Një tokë e tillë e punueshme ka pasur një numër të madh brejtësish, si dhe grabitqarët e tyre natyrorë, macet e egra.
"Kjo na afron me kontekstin për marrëdhëniet më të ngushta midis njerëzve dhe maceve që çuan në zbutjen e maceve të egra, të motivuara nga statusi i tyre hyjnor i sapo fituar,"- shkruajnë shkencëtarët.
Përfundimisht, disa egjiptianë të lashtë me gjasë i mirëpritën macet në shtëpi si shoqëruese të adhurueshme të kafshëve shtëpiake, thonë ata.
Zbutja dhe përhapja e kafshëve të nxitura nga kultet nuk është e pazakontë. Për shembull, kërkimet e mëparshme kanë treguar se përhapja e drerit është e lidhur me perëndeshën greke Artemis, dhe e pulave me kultin e Mithras. Në të njëjtën mënyrë, kulti i Bastet mund të kishte lehtësuar shpërndarjen e maceve, thonë studiuesit.
“Rezultatet tona ofrojnë një kornizë të re interpretuese për origjinën gjeografike të maceve shtëpiake, duke sugjeruar një proces më të gjerë dhe më kompleks zbutjeje që mund të ketë përfshirë rajone dhe kultura të shumta në Afrikën e Veriut,”- shkruajnë shkencëtarët.
Ata bëjnë thirrje për kërkime të mëtejshme për të identifikuar burimet origjinale të popullatave të maceve shtëpiake të sotme.
