Temperaturat "mahnitëse" të oqeanit në vitin 2023 sollën një mot "të çuditshëm" në mbarë botën ndërsa kriza klimatike vazhdoi të intensifikohej, kanë zbuluar të dhënat e reja.
Oqeanet thithin 90% të nxehtësisë së bllokuar nga emetimet e karbonit nga djegia e lëndëve djegëse fosile, duke e bërë atë treguesin më të qartë të ngrohjes globale. Nivelet rekord të nxehtësisë u morën nga oqeanet në vitin 2023, thanë shkencëtarët, dhe të dhënat treguan se për dekadën e fundit oqeanet kanë qenë më të nxehtë çdo vit se një vit më parë.
Nxehtësia çoi gjithashtu në nivele rekord shtresimi në oqeane, ku uji i ngrohtë që derdhet në sipërfaqe redukton përzierjen me ujërat më të thella. Kjo zvogëlon sasinë e oksigjenit në oqeane, duke kërcënuar jetën detare, dhe gjithashtu zvogëlon sasinë e dioksidit të karbonit dhe nxehtësinë që detet mund të marrin në të ardhmen.
Matjet e besueshme të temperaturës së oqeanit shtrihen në vitin 1940, por ka të ngjarë që oqeanet tani janë në më të nxehtin e tyre për 1000 vjet dhe ngrohen më shpejt se në çdo kohë në 2000 vitet e fundit.
Masa më e zakonshme e krizës klimatike – temperatura mesatare globale e ajrit – u rrit gjithashtu në vitin 2023, me një diferencë të madhe. Por temperaturat e ajrit ndikohen më shumë nga ndryshimet natyrore të klimës, duke përfshirë rikthimin vitin e kaluar të fenomenit të ngrohjes El Niño.
“Oqeani është çelësi për të na treguar se çfarë po ndodh me botën dhe të dhënat po japin një pamje bindëse të ngrohjes vit pas viti”, tha profesor John Abraham, në Universitetin e St Thomas në Minesota, pjesë e ekipit që prodhoi të dhëna të reja.
“Ne tashmë po përballemi me pasojat dhe ato do të përkeqësohen shumë nëse nuk marrim masa”, tha ai. “Por ne mund ta zgjidhim këtë problem sot me ruajtjen e erës, diellit, hidrocentralit dhe energjisë. Sapo njerëzit ta kuptojnë këtë, është shumë fuqizuese. Ne mund të sjellim ekonominë e re energjetike të së ardhmes, duke kursyer para dhe mjedis në të njëjtën kohë.”
Temperaturat e jashtëzakonshme në vitin 2023 ngritën pyetjen nëse ngrohja globale po përshpejtohej. Por Abrahami tha: “Ne po e shikojmë këtë, por, aktualisht, nuk zbulojmë një përshpejtim statistikisht domethënës. Tani për tani, është në thelb një rritje lineare nga rreth 1995."
Studimi i ri, i botuar në revistën Advances in Atmospheric Sciences, përdori të dhënat e temperaturës të mbledhura nga një sërë instrumentesh nëpër oqeane për të përcaktuar përmbajtjen e nxehtësisë në 2000 metrat më të larta, ku thithet pjesa më e madhe e ngrohjes, si dhe temperaturat e sipërfaqes së detit.
Në vitin 2023, 15 zetajoule të tjera nxehtësie u morën nga oqeanet, krahasuar me vitin 2022. Për krahasim, njerëzimi përdor rreth gjysmë zetaxhule energji në vit për të ushqyer të gjithë ekonominë globale. Në total, oqeanet thithën 287 zetajoule në vitin 2023.
Prof Albert Van Dijk i GWM tha: “Ne pamë se ciklonet silleshin në mënyra të papritura dhe vdekjeprurëse. Cikloni më jetëgjatë i regjistruar ndonjëherë goditi Afrikën Juglindore për javë të tëra. Temperaturat më të ngrohta të detit nxitën ato sjellje të çuditshme dhe ne mund të presim që të shohim më shumë nga këto ngjarje ekstreme në vazhdim.”
Abrahami tha se ishte i nevojshëm një fund i shpejtë i djegies së qymyrit, naftës dhe gazit: “Nëse nuk e përkulim trajektoren e ndryshimit të klimës poshtë, atëherë do të përjetojmë mot më ekstrem, më shumë përçarje klimatike, më shumë refugjatë klimatikë, më shumë humbja tw produktivitetit bujqësor. Do të kemi kosto në dollarë dhe jetë nga një problem që mund ta kishim shmangur. Dhe, në përgjithësi, ata që janë më pak përgjegjës do të vuajnë më shumë, gjë që është një padrejtësi e jashtëzakonshme.” /Zëri
