BRAZIL- Brazili duhet të përballet me rrugë të reja të trafikut të drogës që kërcënojnë më tej të ndikojnë në sigurinë e vendit. Gazeta Folha de São Paulo zbuloi një hetim të rëndësishëm nga Policia Federale që ka përditësuar hartat e drogës. Deri kohët e fundit, ka pasur kryesisht dy rrugë që kalonin vendin. E ashtuquajtura "Rruga e Kaipirës", e operuar kryesisht nga Komanda e Parë e Kryeqytetit, e cila transporton kokainë nga Paraguai dhe Bolivia përtej kufirit të shteteve braziliane të Paraná dhe Mato Grosso do Sul në portet në juglindje të vendit, duke përfshirë Santos, qendra nervore e trafikut në Evropë.
Pastaj është një rrugë e dytë, e menaxhuar nga Comando Vermelho, e cila nga vendet prodhuese si Peruja dhe Kolumbia, përmes lumenjve Amazon, transporton drogën në portet në verilindje, në shtetet e Ceará dhe Rio Grande do Norte. Gjithashtu për shkak të politikave të represionit policor, këtij skenari i janë shtuar rrugë të tjera droge në vitet e fundit, madje edhe jashtë Brazilit, raportoi Júlio Danilo Souza Ferreira, koordinator i përgjithshëm i PF për luftën ndaj drogës, kriminelëve dhe armëve, për Folha de Sao Paulo. Njëri vjen nga Ekuadori, ku PCC është i pranishëm, tjetri kalon përmes lumenjve Parana dhe Paraguaj në portet e Argjentinës dhe Uruguait me destinacion vendet evropiane.
Sa i përket rrugëve të reja brenda Brazilit, portet e verilindjes, si ato të Pernambuco-s dhe jugut, si ato të Itajaí, në Santa Catarina dhe Rio Grande, po bëhen gjithnjë e më të rëndësishme. Në vitin 2021, PF hetoi gjithashtu mundësinë e një rruge të re që përfshin ishullin parajsor të Fernando de Noronha, në verilindje, pasi një varkë me vela me 2.2 ton kokainë u kap 270 km larg brigjeve të Recife, në Pernambuco.
Disa muaj më vonë, 180 km larg bregut të Fernando de Noronhas, autoritetet kapën një tjetër varkë me vela me flamur panamez, por me origjinë evropiane, e ngarkuar me më shumë se 600 kg hashash. Në bord ndodheshin dy shtetas italianë të cilët u arrestuan menjëherë. Kriminelët brazilianë kanë shfaqur tashmë interes për ishujt si bazë për operacionet e tyre. Për shembull, fraksioni Bonde do Maluco (BDM), me qendër në Salvador dhe aleat me PCC, mori fjalë për fjalë një ishull të tërë, ishullin Maré, gjithashtu në shtetin e Bahia. Siç zbuloi Operacioni Terra Libera, ishulli u bë një pikë logjistike për furnizimin, transportin, ruajtjen dhe dërgimin e armëve dhe drogës së fraksionit.
Dhe mjafton të shikojmë Ekuadorin fqinj, në mes të një emergjence për shkak të pranisë masive të krimit të organizuar vendas dhe ndërkombëtar, për të kuptuar skemat që mund të përsëriten në Brazil. Ishujt e famshëm të Darvinit dhe vendi i shenjtë natyror, Galapagos, veçanërisht ishulli Isabela, janë shndërruar vitet e fundit në një nga platformat kryesore për trafikun e drogës , i cili i përdor ato si pista uljeje dhe për furnizim me kokainë. Vetëm në vitin 2023, pothuajse 25 ton koka u kapën në Galapagos, nëntë prej tyre vetëm në nëntor.
Amazona është bërë gjithashtu një qendër nervore për trafikun e drogës dhe thembra e Akilit e politikave shtetërore kundër krimit të organizuar. Për gazetarin Fernando Gabeira, ish-deputet i Partisë së Gjelbër, i cili në rininë e tij ishte aktiv në Lëvizjen Revolucionare të Tetë Tetorit dhe mori pjesë në rrëmbimin e ambasadorit amerikan Charles Burke Elbrick.
“Shteti brazilian është i paaftë të imponohet në Amazonë. Pas një viti pune, Yanomami vazhdojnë të vdesin nga uria dhe të pushtohen nga kërkuesit e arit. Prezenca të paligjshme janë regjistruar gjithashtu midis Kayapó dhe Mundurukú (dy popuj të tjerë indigjenë në Brazil). Prandaj, është e qartë se një politikë e sigurisë publike duhet të synojë të rikuperojë territorin e humbur”, tha ai.
Se rajoni i Amazonës është një nga sfidat më të mëdha të Brazilit për sa i përket sigurisë, u theksua edhe nga presidenti i Gjykatës Supreme Federale (STF), Roberto Barroso, në Forumin Ekonomik Botëror të përfunduar së fundmi në Davos.
“Amazona është bërë një rajon i rëndësishëm për trafikun ndërkombëtar të drogës, me komuna të vendosura në rrugë lumore dhe tokësore të përdorura nga trafikantët. Ekziston rreziku që Brazili të humbasë sovranitetin e tij mbi Amazonën, jo në duart e vendeve të tjera, por në duart e kriminalitetit”, tha Barroso.
Megjithatë, deklaratat e tij për zgjidhjet e mundshme të problemit i lanë të gjithë të hutuar. Presidenti i STF dëshiron një zgjidhje që ai e përshkroi si "kreative" dhe propozoi një debat publik kombëtar për të diskutuar politikën e drogës dhe sigurinë e vendit të Amerikës së Jugut.
Ndërkohë në nivel qeveritar ka ndryshuar lidershipi për menaxhimin e emergjencës së sigurisë. Ministri i Drejtësisë dhe Sigurisë Flávio Dino, i emëruar nga Lula si gjyqtar i STF, ia ka lënë detyrën Ricardo Lewandowskit. Një aleat i madh i Lulës, Lewandowski ishte ndër gjyqtarët e STF që kundërshtoi më shumë operacionin kundër korrupsionit Lava Jato.
Pjesëmarrja e tij ishte vendimtare në vendimet themelore që çmontuan operacionin dhe favorizuan indirekt presidentin, pra përfundimin e paraburgimit në shkallë të dytë, anulimin e çështjeve për shkak të paaftësisë së ish-gjyqtarit Sergio Moro, transferimin e çështjet në Gjykatën Zgjedhore dhe pavlefshmëria e testeve të Odebrecht- it.
Në pozicionin e tij të ri si ministër, Lewandowski emëroi menjëherë kreun e Prokurorisë së São Paulo, Mário Luiz Sarrubbo, si Sekretar Kombëtar të Sigurisë Publike. I konsideruar si një aleat i gjyqtarit të STF, Alexandre de Moraes, sipas Malu Gaspar në gazetën O Globo, prokurori ka një rezyme të admirueshme.
Gjatë dy mandateve të tij si prokuror i përgjithshëm (2020-2024), ai forcoi Grupin e Veprimit Special për Represionin e Krimit të Organizuar (Gaeco), një degë e prokurorisë që merret me organizatat e përfshira në trafikun e drogës dhe armëve, pastrimin e parave dhe korrupsionit. Në një intervistë me gazetën O Estado de São Paulo, ai përmblodhi propozimin e tij për të kundërshtuar zgjerimin e krimit të organizuar në Brazil në një "qasje të trefishtë". Domethënë, “mendoni për krimin në tërësi, krimin e organizuar, korrupsionin e zyrtarëve publikë dhe mbi të gjitha, ndiqni paratë”.
Objektivi i tij, tha ai, është të mbyt PCC-në. Sarrubbo shpjegon gjithashtu rritjen e krimit të organizuar në vend për shkak të “pabarazisë sociale. Varfëri, mjerim, fëmijë që rriten nën ura. Vitet e fundit Brazili ka përjetuar një rritje të varfërisë, rritje të popullsisë së pastrehë. E gjithë kjo e kombinuar me njerëz që punojnë në ishuj dhe me pak koordinim mes Ministrisë Publike, Policisë Federale dhe Policisë së Shtetit.
Siç është denoncuar vazhdimisht në shtypin brazilian, fraksionet kriminale shpesh veprojnë si një shtet paralel, madje duke organizuar akte publike bamirësie, shpesh në heshtjen e institucioneve. Pikërisht ky bashkim i shtetit me antishtetin e krimit duhet të përfundojë me guxim në radarin e politikave të sigurisë së qeverisë, sipas ekspertëve të fushës, të cilët shpresojnë gjithashtu që episode si ai i Luciane Farias jo vetëm që të mos të mos ndodhë më kurrë, por të refuzohet fuqishëm nga institucionet. Luciane Farias, gruaja e kreut të Komandës së Kuqe të shtetit të Amazonas, Clemilson dos Santos Farias, i njohur si "Tio Patinhas", mori pjesë në dy takime në Ministrinë e Drejtësisë dhe Sigurisë Publike të Brazilit në mars dhe maj të vitit të kaluar.
Gruaja është presidente e “Instituto Libertad de Amazonas”, ILA, e cila pretendon se vepron si një OJQ që mbron të drejtat e të burgosurve. Por, sipas O Estado de São Paulo, financohet nga CV. Përveç pjesëmarrjes në takime në Ministrinë e Drejtësisë dhe Sigurisë Publike, Luciane Farias u përpoq gjithashtu të zgjeronte kontaktet e saj me disa politikanë në Kongresin Brazilian.
“Zonja e trafikut të drogës” siç quhej nga shtypi brazilian u dënua në shkallë të dytë me 10 vite burg për krimet e pastrimit të parave, shoqërimit kriminal dhe organizimit kriminal. Megjithatë, gruaja apeloi dënimin dhe po pret gjykimin në liri. Sipas faqes së lajmeve Metrópoles, gruaja kishte kritikuar gjithashtu futjen e skanerëve të trupit në burgje, një masë e nevojshme në një vend ku burgjet janë baza komanduese e fraksioneve kriminale dhe një vend rekrutimi. Qeveria federale sapo ka autorizuar blerjen e 119 prej këtyre pajisjeve super-teknologjike që mund të skanojnë si veshjet ashtu edhe indet njerëzore dhe kështu të identifikojnë menjëherë nëse droga, telefonat celularë dhe armët futen në burg.
Megjithatë, deklaratat fillestare të Sarrubbo kanë shkaktuar polemika në Shoqatën e Komisionerëve të Policisë Braziliane (Adepol). Propozimi i tij për të krijuar një Gaeco kombëtare, detajet e së cilës ai nuk i dha, por që duket se i ngjante grupit antimafia të krijuar nga gjyqtari italian Giovanni Falcone në vitet 1990 për të luftuar mafian siciliane Cosa Nostra, provokoi një reagim nga oficerët e policisë braziliane. Në një deklaratë, Adepol kujtoi se Gaeco u krijua me iniciativën e prokurorëve shtetërorë dhe federalë, jo me kërkesë të Ekzekutivit. Mbi të gjitha, oficerët e policisë kanë frikë se shkëmbimi i informacionit për krimin e organizuar në nivel kombëtar mund të rrezikojë hetimet lokale dhe madje sigurinë e hetuesve, duke pasur parasysh infiltrimin e grupeve kriminale edhe në institucione.
Për më tepër, mund të lindin mosmarrëveshje për llojin e politikës së sigurisë publike që do të zbatohet. Në të kaluarën Sarrubbo ka qenë në favor të lejeve të daljes masive, të ashtuquajturat "saidinhas" që zakonisht autorizohen gjatë festave të tilla si Krishtlindjet. Problemi është se këto leje janë bërë famëkeqe sepse shumë të burgosur i shfrytëzojnë për t'u arratisur. Këtë vit, kjo leje iu dha edhe kriminelëve të kalibrit të lartë si dy bosët e famshëm të trafikut të drogës nga Rio de Zhaneiro, Saulo Cristiano Oliveira Dias, i njohur si SL dhe Paulo Sérgio Gomes da Silva, i njohur si Bin Laden, të cilët nuk janë kthyer më në burg dhe aktualisht janë të arratisur nga drejtësia.
Ndërkohë, krimi i organizuar është gjithmonë një hap përpara kontrollit shtetëror. Ditët e fundit, autoritetet braziliane kanë zbuluar se fraksioni kriminal Amigos para Siempre (Miq për gjithmonë), i lidhur me Komandën e Kuqe, madje kishte krijuar një lloj bërthame të burimeve njerëzore për të rekrutuar anëtarë të rinj në dy burgje në shtetin e Amazonës, Amapá. Me pak fjalë, Brazili nuk ka kohë për të humbur. Shembulli i asaj që është bërë Ekuadori është një paralajmërim i keq për gjigantin e Amerikës Latine që tani mund të thithë vëllimet e trafikut të drogës nga vendi fqinj, presidenti i të cilit Daniel Noboa ka zgjedhur rrugën e mospërputhjes dhe represionit./ZËRI
