Përfundon mbledhja e Këshilllit të Luftës, Izraeli ende pa SKENAR si dhe kur do i përgjigjet Iranit
IZRAEL- Përfundon mbledhja e dytë në pak orë e Këshillit të Luftës në Izrael, i cili sërish nuk doli me një vendim të qartë se si dhe kur do ti kundërpërgjigjet Iranit, pas sulmit me drone dhe raketa balistike të shtunën. Në fund anëtarët e Këshillit të kryesuar nga Kryeministri Benjamin Netanyahu, deklaruan se kundërpërgjigjia po studiohet duke lënë të kuptohet se Izreli po dëgjon këshillat e perëndimit dhe nuk dëshiron një front të ri lufte në Lindjen e Mesme.
Pra, midis një ekuacioni të vështirë që Këshilli i Luftës i Izraelit po përpiqet të zgjidhë dhe euforisë së përgjithshme që mbizotëron në Teheran, SHBA, Francë dhe Britani si dhe vendet arabe properëndimore, Arabia Saudite, Emiratet e Bashkuara Arabe, Egjipti dhe Jordania paralajmërojnë Tel Avivin për të shmangur çdo aktivitet që mund të shkaktojë një shpërthim rajonal dhe luftë.
Më konkretisht, SHBA-ja e bën të qartë se nuk bëhet fjalë për të mbështetur një sulm izraelit kundër Iranit, që do të thotë se forcat e armatosura izraelite do të kenë shumë më pak aftësi ushtarake dhe aftësi teknologjike nëse zgjedhin një sulm të vetëm. Disa qarqe në Tel Aviv dhe brenda ushtrisë izraelite lënë të kuptohet se nëse merret një vendim për t'u hakmarrë, atëherë një sulm i tillë mund të kryhet brenda orëve të ardhshme, "madje edhe sot", sipas burimeve ushtarake që folën në kushte anonimiteti.
Irani nuk dëshiron të përshkallëzojë tensionet, por do të përgjigjet menjëherë dhe më me forcë se më parë nëse Izraeli hakmerret, i tha sot ministri i Jashtëm iranian Hossein Amirabdollahian homologut të tij britanik, sipas mediave shtetërore iraniane.
Republika Islamike gjuajti drone dhe raketa drejt Izraelit të shtunën vonë në shenjë hakmarrjeje për një sulm ndaj ambasadës iraniane në Damask, duke nxitur frikën për një luftë më të gjerë rajonale që mund të shpërthejë në vazhdën e luftës midis Izraelit dhe Hamasit./ZËRI
Sulmi ndaj Izraelit/ BILD: Plani sekret i Putin për Iranin
RUSI- Gazeta gjermane Bild ka publikuar një artikull ku shpjegon arsyet e përfshirjes së presidentit rus në përshkallëzimin e tensionit në Lindjen e Mesme. “Plani sekret i Putinit për Iranin”, e nis shkrimin Bild.
"Irani po bombardon Izraelin, bota po e shikon me frikë, por një njeri është i emocionuar: lideri rus Vladimir Putin. Për të, përshkallëzimi në rajon po shkon pikërisht sipas planit. Ai largon vëmendjen nga lufta në Ukrainë dhe e lidh atë me forcat ushtarake perëndimore”, citon botimi gjerman të thonë ekspertët e luftës.
Artikulli i plotë:
Irani po bombardon Izraelin, bota po e shikon e lodhur dhe një njeri është i emocionuar: udhëheqësi rus Vladimir Putin. Për të, përshkallëzimi në rajon po shkon pikërisht sipas planit. Ai po largon vëmendjen nga lufta në Ukrainë. Siç raporton eksperti ushtarak rus Carlo Massala në gazetën BILD, ekziston mundësia që Kremlini të ketë një interes në konfliktin në Lindjen e Mesme, i cili mund të jetë i paparashikueshëm.
Ky konflikt mund të minojë mbështetjen e Amerikës për Ukrainën. Është e sigurt, se Rusia ishte e informuar për synimet iraniane. Moska gjithashtu do të kishte mundësinë të ndikojë në Iran nëse një veprim i tillë do të ishte kundër interesave ruse. Por Rusia nuk e bëri këtë.
Fakti që Rusia qëndron pas u tregua edhe nga reagimi i Moskës ndaj sulmit të Iranit të dielën. Edhe pse Ministria e Jashtme ruse dje zyrtarisht u bëri thirrje “të gjitha palëve” të tregojnë përmbajtje, ajo nuk e dënoi sulmin ndaj Izraelit. Përkundrazi, thekson botimi gjerman. Në një deklaratë nga Ministria e Jashtme, regjimi i Moskës mbajti anën e mullahëve ultra-islamistë. Moska besonte se ata kishin nisur një kundërsulm legjitim pasi Izraeli kishte vrarë më parë oficerë të lartë të Gardës Revolucionare iraniane në Damask më 1 prill.
Ministria ruse gjithashtu vuri në dukje se Moska kishte paralajmëruar prej kohësh se konfliktet e pazgjidhura në Lindjen e Mesme, veçanërisht me palestinezët do të shkaktonin tensione të mëtejshme. Pa përmendur se milicitë e Iranit (duke përfshirë Hezbollahun, Hamasin, Houthis) janë ata që rrethojnë Izraelin në kufijtë e tij. Më 7 tetor 2023, Hamasi sulmoi Gazën duke masakruar mbi një mijë izraelitë (ditëlindja e Putinit). Atë ditë presidenti rus mbushi 71 vjeç.
Kur ambasadori i Izraelit në Rusi kritikoi reagimin e Rusisë, ai u sulmua ballë nga zëdhënësja e Ministrisë së Jashtme Maria Zakharova:
“A mund të më kujtoni kur Izraeli ka dënuar qoftë edhe një sulm nga regjimi i tij Kiev në tokat ruse? As unë nuk më kujtohet. As unë nuk e di. Por më kujtohen deklaratat në favor të veprimeve të presidentit ukrainas Zelensky nga zyrtarët izraelitë”, tha Zakharova përmes Telegram.
Aleanca Putin-Iran është bërë gjithnjë e më e ngushtë vitet e fundit. Çfarë kanë të përbashkët me mullahët: urrejtja ndaj SHBA-së, Perëndimit dhe mënyra e jetesës që është normale për europianët. Përveç kësaj, Irani dhe Rusia janë mburoja mbrojtëse e liderit sirian Bashar al-Assad, i cili ka vrarë qindra mijëra bashkatdhetarë të tij si dhe ka detyruar miliona njerëz të largohen nga shtëpitë e tyre dhe të kërkojnë strehim në Europë.
Mullahët nuk kishin asnjë kundërshtim kur Putini ndërhyri në luftën siriane në vitin 2015 dhe në këtë mënyrë fitoi pushtetin në Lindjen e Mesme. Në mars, Rusia dhe Irani e rritën bashkëpunimin e tyre ushtarak në një nivel krejtësisht të ri. Rusia, e cila ka sulmuar Ukrainën me dronë iranianë për një kohë të gjatë (së shpejti ato do të prodhohen edhe në vend në Rusi), është premtuar të marrë nga Teherani rreth 400 raketa të reja balistike tokë-tokë. Përveç kësaj, Moska i ka ofruar Teheranit ekspertizë të teknologjisë bërthamore prej vitesh.
Analiza e BBC: Si do të shmangë Perëndimi luftën totale pas sulmit të Iranit mbi Izrael?!
Vendet perëndimore, të cilat në masë dërrmuese shprehën mbështetjen e tyre për Izraelin pas sulmit me dron iranian, po shohin zhvillimet në Tel Aviv dhe çfarë vendimi do të marrë qeveria e Benjamin Netanyahu në lidhje me hakmarrjen në Teheran. Në këtë kontekst, analiza e BBC-së tenton të kapë pozicionin delikat në të cilin gjenden SHBA-të dhe Perëndimi, të cilët nga njëra anë dënojnë sulmin, por nga ana tjetër, sigurisht që duan të shmangin përshkallëzimin e mëtejshëm të konfliktit, e lëre më pjesëmarrjen e tyre në një luftë gjithëpërfshirëse në Lindjen e Mesme.
Kabineti i luftës i Izraelit përdori një frazë të provuar dhe të besuar për të përshkruar lëvizjet e tij të ardhshme kundër Iranit. Izraeli do të përgjigjet "në mënyrën dhe në kohën e zgjedhjes sonë", tha këshilli i luftës. Benny Gantz, lideri i opozitës që iu bashkua kabinetit të luftës pas sulmeve të Hamasit më 7 tetor, theksoi unitetin e Izraelit dhe aleatëve të tij perëndimorë.
“Izraeli kundër Iranit, bota kundër Iranit. Ky është rezultati. Kjo është një arritje strategjike që ne duhet ta shfrytëzojmë për sigurinë e Izraelit”, tha ai.
Fjalët e përdorura nga Gantz nuk përjashtuan një sulm ndaj një objektivi iranian ose një sulm të parë të hapur izraelit brenda Iranit (Izraeli ka goditur vazhdimisht programin bërthamor të Iranit, me sulme kibernetike dhe vrasje të zyrtarëve dhe shkencëtarëve). Por mund të ketë kohë për përgjigjen diplomatike që dëshiron Presidenti Joe Biden nga takimi që ai ka thirrur për G7, vendet më të pasura perëndimore.
Pavarësisht se Irani e kishte sulmuar disa herë Izraelin verbalisht për operacionin ushtarak në Gaza që pasoi sulmin terrorist vdekjeprurës nga Hamasi në tokën izraelite, pika e fundit që "e shtyu" Teheranin të kryente goditjen e parë të drejtpërdrejtë ndaj Izraelit ishte bombardimi i konsullata iraniane në Damask, Siri. Sulmi ajror, më 1 prill, vrau një gjeneral të lartë, numrin dy dhe ndihmës të tjerë.
Vendimi për të sulmuar nuk ishte i koordinuar me amerikanët. Izraeli duhet ta ketë vlerësuar mundësinë për të vrarë komandantët e lartë të Korpusit të Gardës Revolucionare Islamike të Iranit (IRGC) si një rrezik që ia vlen të merret.
Siç raporton redaktori i BBC-së dhe i çështjeve ndërkombëtare, Jeremy Bowen, Izraeli ka ofruar publikisht një argument jo bindës se prania e oficerëve të lartë ushtarakë në objektet diplomatike e bëri ndërtesën një objektiv legjitim. Më domethënës është fakti se Irani zgjodhi ta interpretonte sulmin ajror si një sulm në tokën e tij.
Shumë shpejt, ishte e qartë se Irani do të përgjigjej. Mesazhi i Iranit nuk u përcoll me tundje me kokë dhe sy, por me deklarata të qarta të liderit suprem Ayatollah Ali Khamenei. Izraeli, SHBA dhe aleatët e tyre kishin paralajmërime të bollshme. Zoti Biden arriti të kthehej në Shtëpinë e Bardhë nga një udhëtim në fundjavë në shtetin e Delaware. Irani zgjodhi të hapte sulmin jo me raketa balistike hipersonike, por me dronë të ngadaltë, të cilët ishin në ekranet e radarëve për dy orë ndërsa iu afruan objektivave të tyre.
Ishte një sulm më i madh se sa shumë analistë kishin pritur nga armiku më i egër i Izraelit, arsyeja e mjaftueshme që shumë izraelitë të prisnin një përgjigje nga ana e tyre. Për herë të parë, Irani lëshoi armë, rreth 300 dronë, raketa lundrimi dhe raketa balistike, nga toka e tij kundër Izraelit. Pothuajse të gjithë u ndaluan nga mbrojtja ajrore, aftësitë e konsiderueshme të Izraelit, të përforcuara nga SHBA, MB dhe Jordania.
Aleatët e tyre, veçanërisht SHBA, i ndihmuan jashtëzakonisht gjatë natës. Presidenti Joe Biden përsëriti premtimin e tij për siguri "të hekurt" për Izraelin, duke thënë në thelb "ne ju kemi mbuluar". Në këmbim, amerikanët duan përmbajtje nga Izraeli. Presidenti Biden i dërgoi kryeministrit Benjamin Netanyahu një mesazh të qartë. Sulmi i Iranit u zmbraps, Izraeli ka një fitore, ndaj mos e përshkallëzoni më tej çështjen duke iu përgjigjur me sulme ushtarake në tokën iraniane.
Një diplomat i lartë perëndimor i tha BBC-së se tani ishte jetike të vihej një vijë, të ndalohej përshkallëzimi i mëtejshëm. Tërheqja e një kufiri duket se është edhe shpresa e Iranit. Ajo ka sinjalizuar se sulmi i Izraelit ndaj Damaskut ka marrë përgjigje, ai do të përshkallëzohet më tej nëse sulmohet përsëri. Iranianët duket se duan të qetësojnë dy javë krizë dhe kërcënime që filluan me sulmin izraelit në kompleksin e tyre diplomatik në Damask.
Ndoshta Irani shpresonte të bënte më shumë dëm sesa bëri. Ose ai mund të ketë qenë i hapur për planet e tij për t'i dhënë më pak arsye Izraelit për të kundërpërgjigjur. Irani donte të rivendoste ndjenjën e parandalimit që humbi kur Izraeli sulmoi konsullatën e tij në Damask. Kjo mund të jetë më e vështirë pasi Izraeli dhe aleatët e tij kanë ndaluar pothuajse të gjitha raketat e gjuajtura ndaj tyre. Nuk ishte një sulm në shkallë të plotë ndaj Izraelit.
Irani ka ndërtuar forcat e tij raketore prej vitesh. Ai mund të kishte qëlluar shumë më tepër armë. Hezbollahu në Liban do të ishte përfshirë në një sulm gjithëpërfshirës, dhe nuk e bëri. Milicia dhe lëvizja politike e Libanit është aleati më i fortë i Iranit, me një arsenal raketash dhe raketash. Kryeministri Netanyahu mund të marrë njëfarë kënaqësie nga mënyra se si sulmi i Iranit e mbajti Gazën jashtë titujve. Kjo i jep atij një pushim nga fatkeqësia humanitare dhe dështimi i Izraelit për të arritur qëllimet e tij të luftës për lirimin e pengjeve dhe shtypjen e Hamasit.
Pak ditë më parë, vëmendja ndërkombëtare u përqendrua në përçarjen mes Biden dhe Netanyahu për urinë e shkaktuar nga bllokada e Gazës nga Izraeli. Tani ata flasin për unitet. Netanyahu mund të paraqitet gjithashtu si një udhëheqës vendimtar dhe i arsyeshëm, mbrojtës i popullit të tij, edhe pse shumë prej armiqve të tij në Izrael e duan atë të largohet nga detyra. Ata thonë se politikat e tij të nxituara dhe të pasigurta përpara 7 tetorit e bënë Hamasin të besonte se Izraeli ishte i pambrojtur.
Ajo që nuk ka ndryshuar është se amerikanët duan të gjejnë një mënyrë për të ndaluar rrëshqitjen drejt luftës së gjithanshme në Lindjen e Mesme. Vijat e kuqe janë kapërcyer, sulmi i Izraelit në hapësirën diplomatike dhe sulmi i drejtpërdrejtë i Iranit ndaj Izraelit. Menjëherë, disa nga e djathta izraelite kërkuan një përgjigje. Këto apele nuk do të ndalen.
Detyra e diplomatëve në G7 do të jetë parandalimi i hyrjes së rajonit në një konflikt më të gjerë dëmtues. Rrëshqitja ishte e ngadaltë,por edhe të qëndrueshme dhe në një drejtim, drejt shkatërrimit, në gjashtë muajt që kur Hamasi sulmoi Izraelin. Nëse Izraeli ndjek këshillën e Presidentit Biden për të mos u hakmarrë, Lindja e Mesme mund të jetë në gjendje të marrë frymë lehtësuese. Nuk është aspak e sigurt se ky është fundi i këtij episodi të rrezikshëm./ZËRI
Analiza e BBC: Si u bënë armiq Irani dhe Izraeli?
TEHERAN- Irani ka lëshuar drone dhe raketa në drejtim të Izraelit si hakmarrje për një sulm vdekjeprurës në konsullatën e tyre në kryeqytetin sirian Damaskut, ku humbën jetën disa persona. Ndryshe nga sa akuzohen, Izraeli as e ka konfirmuar e as mohuar hapur se ka kryer sulmin në konsullatë. Ndaj edhe motivet janë të paqarta. Por kjo shkëndije nuk vjen nga hiçi. Të dy vendet kanë zhvilluar një luftë në hije prej vitesh - duke sulmuar objektivat e njëri-tjetrit pa marrë përgjegjësi. Sulme të tilla janë shumëfishuar ndjeshëm gjatë luftës në Gaza, një konflikt që shpërtheu pasi grupi palestinez Hamas sulmoi komunitetet izraelite tetorin e kaluar.
Pse Izraeli dhe Irani janë armiq?
Të dy vendet ishin aleatë deri në Revolucionin Islamik në Iran në vitin 1979, kur një regjim mori pushtetin dhe kundërshtoi ideologjinë e Izraelit. Irani nuk e njeh të drejtën e ekzistencës së Izraelit dhe bën thirrje për fshirjen e këtij shteti. Udhëheqësi suprem i vendit, Ayatollah Ali Khamenei, më herët e ka cilësuar Izraelin një "tumor malinj" që duhet të çrrënjoset dhe të shkatërrohet. Izraeli beson se Irani përfaqëson një kërcënim për ekzistencën e këtij shteti, bazuar në retorikën e Teheranit, krijimin e aleatëve të drejtpërdrejtë dhe të tërthortë, të betuar për të shkatërruar Izraelin, financimin dhe armatosjen e grupeve palestineze, duke përfshirë Hamasin dhe grupin militant "Hezbollah nga Libani".
Irani donte të hakmerrej pas sulmit në konsullatë
Irani thotë se bombardimi i Izraelit gjatë natës ishte në përgjigje të një sulmi ajror të ndodhur në konsullatën e tyre në kryeqytetin sirian Damask më 1 prill që vrau komandantë të lartë ushtarakë iranianë. Irani fajëson Izraelin për këtë sulm ajror, të cilin e konsideron shkelje të sovranitetit. Izraeli nuk e ka marrë përgjegjësinë për sulmin, por shumë supozojnë se ata e kanë kryer slmin. 13 persona u vranë në sulm, mes tyre gjeneral brigade Mohamad Reza Zahedi, komandanti i lartë i Forcave Quds, pjesë e Gardës Republikane të Iranit, aktive jashtë vendit. Zahedi ishte figura kryesore në operacionin e Iranit për armatosjen e Hezbollahut.
Kush janë aleatët e Iranit?
Irani ka ndërtuar një rrjet aleatesh dhe forcash aleate në Lindjen e Mesme, për të cilat thotë se janë pjesë e një "boshti rezistence" ndaj pranisë dhe interesave të Amerikës. Siria është aleati më i rëndësishëm i Iranit, i cili, së bashku me Rusinë, e ndihmoi regjimin e presidentit sirian Bashar al-Assad t'i mbijetonte luftës civile që zgjati 10 vjet. "Hezbollahu" në Liban është grupi më i fuqishëm i armatosur i mbështetur nga Irani. Ata kanë shkëmbyer zjarr me Izraelin pothuajse çdo ditë që nga shpërthimi i luftës me Hamasin. Po ashtu, Irani mbështetet nga disa grupe militante shiite në Irak që kanë qëlluar me raketa bazat amerikane në Irak, Siri dhe Jordani. Amerika u hakmor kur tre ushtarë u vranë në një bazë ushtarake në Jordani.
Në Jemen, Irani mbështet lëvizjen "Houthi", e cila kontrollon pjesët më të populluara të vendit. Për të treguar mbështetjen e tyre për Hamasin në Gaza, Houthi-t kanë gjuajtur raketa dhe drone drejt Izraelit, si dhe po sulmojnë edhe anijet tregtare që lundrojnë në brigjet e këtij vendi, duke fundosur të paktën një. Irani gjithashtu armatos dhe stërvit grupet e armatosura palestineze si Hamasi, i cili sulmoi Izraelin më 7 tetor 2023, duke ndezur luftën aktuale në Gaza dhe konfliktet në Lindjen e Mesme më të gjerë. Megjithatë, Irani mohon se ka gisht në sulmet e 7 tetorit.
Krahasimi i fuqisë ushtarake të Iranit dhe Izraelit
Irani është gjeografikisht shumë më i madh se Izraeli dhe vendi ka afër 90 milionë banorë, pothuajse dhjetë herë më shumë, por kjo nuk do të thotë fuqi më të madhe ushtarake. Regjimi ka investuar shuma të konsiderueshme në raketa dhe drone. Kanë një arsenal të madh për vete, e po ashtu furnizojnë edhe aleatët, Houthis në Jemen dhe Hezbollah në Liban. Ajo që i mungon Iranit është një sistem modern i mbrojtjes ajrore dhe avionëve luftarakë.
Irani e ka furnizuar Moskën me drone sulmuese Shahid dhe Rusia thuhet se tani po përpiqet të nisë prodhimin e këtyre armëve.
Irani, Izraeli dhe... Benjamin Netanyahu
Në ndryshim nga Irani, Izraeli është një nga fuqitë ajrore më të avancuara në botë. Sipas raportit të bilancit ushtarak të IISS, Izraeli ka të paktën 14 skuadrilje reaktivësh, duke përfshirë avionë F-15, F-16 dhe avionët më të fundit të teknologjisë F-35 "stealth". Izraeli gjithashtu ka përvojë me nisjen e sulmeve thellë në territorin e armikut.
A kanë Irani dhe Izraeli armë bërthamore?
Izraeli supozohet se zotëron armë bërthamore, por publikisht janë të paqartë. Irani nuk posedon armë bërthamore. Vitin e kaluar, mbikëqyrësi bërthamor botëror gjeti grimca uraniumi të pasuruara deri në 83.7 për qind- shumë afër asaj që nevojitet për armët - në objektin e magazinimit nëntokësor të Iranit, i quajtur "Fordo". Irani tha se mund të ketë pasur "luhatje të paqëllimshme" në normën e pasurimit. Por në fakt, Irani ka pasuruar hapur uraniumin në pastërtinë 60 për qind për më shumë se dy vjet, duke shkelur një marrëveshje të vitit 2015 me fuqitë botërore. Megjithatë, kjo marrëveshje ka qenë në prag të kolapsit që kur ish-presidenti amerikan Donald Trump u tërhoq në mënyrë të njëanshme dhe vendosi sanksione të ashpra ndaj Iranit në vitin 2018. Izraeli e kundërshtoi këtë marrëveshje që në fillim.
Çfarë mesazhi po dërgon Irani me këtë sulm?
Autoritetet e Iranit dhe Izraelit janë nën presionin e brendshëm dhe atë ndërkombëtar. Të dy e dinë se po luajnë me zjarrin. Ka zëra në Izrael se ushtria duhet të zgjerojë konfrontimin e saj me grupin e armatosur nga Libani. Por për momentin nuk ka asnjë lëvizje./ZËRI
E gjithë bota në frikë nga një konflikt bërthamor/ Irani i qetë pas sulmit, Izraeli mendon kundërpërgjigjen
TEL AVIV- Izraeli ka njoftuar se Irani do të "paguajë" për sulmin e paprecedentë me më shumë se 300 drone, që ndodhi të shtunën mbrëma. Ushtria izraelite njoftoi se së bashku me partnerët e saj kishte kapur 99 për qind të këtyre mjeteve fluturuese që ishin nisur në drejtimin e tyre. Kabineti i luftës i kryeministrit Benjamin Netanyahu nuk e mori një vendim dje, por pritet ta bëjë shumë shpejt. CNN raporton se presidenti amerikan Joe Biden dhe anëtarët e Këshillit të Sigurisë Kombëtare të Shtëpisë së Bardhë u kanë thënë zyrtarëve izraelitë se SHBA-të nuk do të marrin pjesë në asnjë veprim kundër Iranit.
Gjithashtu, "Shtëpia e Bardhë" beson se as izraelitët nuk duan një luftë të drejtpërdrejtë me Iranin, edhe pse të shtunën ndihmuan në rrëzimin e dhjetëra dronëve. Por Fawaz Gerges, profesor i marrëdhënieve ndërkombëtare dhe politikës së Lindjes së Mesme në 'London School of Economics', kritikoi aftësinë e Biden për të menaxhuar krizat në Lindjen e Mesme.
"Strategjia e administratës së Bidenit ka dështuar. Biden po e çon SHBA-në në një luftë katastrofike në Lindjen e Mesme. Qëllimi i tij është të parandalojë përhapjen e luftës në Gaza në vendet fqinje dhe tani është e qartë se ai ka dështuar. Biden ka dështuar të ndikojë në vendimet e Netanyahut,”- tha Gerges për NBC.
Gazeta britanike "Daily Mail" shkruan se presidenti amerikan dhe bashkëpunëtorët e tij kanë frikë nga një “përshkallëzim katastrofik” në Lindjen e Mesme dhe se fakti që ai e bindi Netanyahun që të mos përgjigjet menjëherë ndaj sulmit të Iranit është vetëm një zgjidhje e përkohshme. Media britanike gjithashtu raporton se një zyrtar i lartë në administratën e presidentit amerikan Joe Biden u tha gazetarëve mbrëmë se kreu i Shtëpisë së Bardhë i kërkoi kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu të "mendonte me shumë kujdes" përgjigjen e tij.
"Netanyahu do të donte të shkatërronte objektet bërthamore të Iranit"
Mediat izraelite, megjithatë, shkruajnë se mund të pritet një përgjigje nga Izraeli. “The Guardian” shkruan se iranianët janë gjithashtu shumë të vetëdijshëm se Netanyahu – në mënyrë ideale – do të dëshironte të shkatërronte objektet bërthamore të Iranit, të cilat ai i ka parë prej kohësh si një kërcënim ekzistencial për Izraelin. Mendohet se izraelitët kanë në magazina 80-400 koka bërthamore, të cilat mund t'i dorëzojnë në disa mënyra - me aeroplanë, raketa lundrimi të lëshuara nga nëndetëset ose raketa balistike "Jericho". Edhe pse po vlerësohen disa opsione sesi mund të vazhdojë lufta, Teherani zyrtar pretendon se i ka "larë hesapet" me Izraelin, ndërsa i kërkon SHBA-ve të mos ndërhyjnë.
A ka Irani armë bërthamore?
Ndërsa Izraeli konsiderohet një "fuqi bërthamore e padeklaruar", programi bërthamor i Iranit është i avancuar, por i mungon aftësia për armë bërthamore. Irani ka avancuar ndjeshëm programin e tij bërthamor që kur administrata e Donald Trump u tërhoq nga JCPOA e vitit 2015, e kritikuar gjerësisht si jo mjaft e ashpër në frenimin e ambicieve të Iranit. Irani është i vetmi vend pa armë bërthamore që prodhon 60 për qind të uraniumit të pasuruar dhe ka karburant të mjaftueshëm bërthamor për rreth tre bomba. Siç shkruan “Times of Israel”, Irani aktualisht ka 150 kilogramë uranium të pasuruar deri në 60 për qind, që mjafton.
Por raportet e inteligjencës amerikane thonë se nuk ka asnjë provë që Irani ka rifilluar punën për të ndërtuar raketën bërthamore që u përpoq të ndërtonin ë vitet 1990 dhe në fillim të viteve 2000. Por paralajmërohet se Teherani ka përshpejtuar prodhimin dhe funksionimin e centrifugave për pasurimin e uraniumit, karburanti i përdorur si për bombat ashtu edhe për termocentralet bërthamore.
Me këto zhvillime, Irani do të mbetet një kërcënim për Izraelin dhe aleatët dhe interesat e SHBA-së në rajon. Ndryshe nga qetësia sesi SHBA-të e kanë trajtuar luftën e saponisur, Britania e Madhe synon të vendosë sot sanksione të reja financiare ndaj Iranit, të cilat mund të shpallen nga kryeministri Rishi Sunak. Hakmarrja e Iranit që ndodhi fundjavën e kaluar pritej që nga 1 prilli, kur një sulm ajror izraelit në konsullatën iraniane në kryeqytetin sirian të Damaskut vrau shtatë anëtarë të Gardës Revolucionare, duke përfshirë komandantin dhe zëvendësin e tij./ZËRI
“Nuk mund të përballojmë më shumë luftë”, Guterres thirrje Izraelit dhe Iranit: Mjaft më me konfliktin
SHBA- Sekretari i Kombeve të Bashkuara, Antonio Guterres, paralajmëroi se rajoni i Lindjes së Mesme po përballet me kërcënimin real të një konflikti në shkallë të gjerë, pas ngjarjeve të fundjavës, ku Irani goditi me dronë dhe raketa Izeaelin.
Këto paralajmërime ai i bëri gjatë mbledhjes së Këshillit të Sigurimit të dielën, mbledhje në të cilën Izraeli dhe Irani akuzuan njëri-tjetrin se po kërcënojnë paqen në Lindjen e Mesme dhe se secili prej tyre i bëri thirrje këtij institucioni që të vendosë sanksione ndaj palës tjetër.
“Lindja e Mesme është në prag të një konflikti në shkallë të gjerë. Populli i rajonit po përballet me kërcënimin real të një konflikti shkatërrues në shkallë të plotë. Tani është koha që të shtensionohet situata”, tha Guterres në mbledhjen e thirrur pas sulmeve me raketa dhe dronë që kreu Irani ndaj Izraelit.
Guterres bëri thirrje për përmbajte, duke theksuar se “as rajoni, e as bota, nuk mund të përballojë më shumë luftë”.
Por, Izraeli dhe Irani akuzuan njëri-tjetrin për destabilizimin e situatës në rajon.
“Maskat po bien. Irani, sponsori numër një i terrorit në botë, e ka treguar fytyrën e vërtetë si një destabilizues i rajonit dhe botës”, tha ambasadori izraelit në OKB, Gilad Erdan.
“Maskat po bien dhe duhet të vishen dorezat”, tha ai, duke i bërë thirrje Këshillit të Sigurimit që “të ndërmarrë veprime”.
Erdan i kërkoi Këshillit të Sigurimit që të shpallë Gardën Revolucionare të Iranit si organizatë terroriste dhe “të vendosen të gjitha sanksionet e mundshme ndaj Iranit para se të jetë shumë vonë”.
Në veçanti ai kërkoi që të aktivizohej një mekanizëm që do t’iu mundësonte shteteve që nënshkruan marrëveshjen bërthamore me Iranin më 2015 – nga e cila Shtetet e Bashkuara u largua më 2018 – të rivendosin sanksionet ndërkombëtare ndaj Teranit.
“Ne kemi një përgjegjësi kolektive si anëtarë të Këshillit të Sigurimit që të sigurohemi që Irani të respektojë rezolutat e Këshillit dhe të ndalë shkeljet e Kartës”, tha zëvendësambasadori amerikan në OKB, Robert Ëood.
Ai shtoi se në ditët në vijim, SHBA-ja do të “eksplorojë masa shtesë për të mbajtur përgjegjës Iranit”
Të shtunën në mbrëmje, Irani nisi një sulm direkt ndaj armikut të tij të përbetuar Izraelit, duke lëshuar mbi 300 dronë dhe raketa.
Pothuajse të gjithë dronët dhe raketat u shkatërruan nga Irani dhe shtetet e tjera, përfshirë SHBA-në, Jordaninë dhe Britaninë. Irani tha se sulmi u krye në kundërpërgjigje të sulmit vdekjeprurës ajror ndaj Konsullatës së Teheranit në Damask të Sirisë më 1 prill.
Për këtë sulm, në të cilin u vranë shtatë anëtarë të Gardës Revolucionare përfshirë dy gjeneralë, Irani ka fajësuar Izraelin. Gjatë mbledhjes së jashtëzakonshme, ambasadori i Iranit në OKB, Amir Saeid Iravani insistoi se Republika Islamike po “ushtron të drejtën e saj të qenësishme të vetëmbrojtjes”.
“Këshilli i Sigurimit ka dështuar në detyrën e tij që të ruajë paqen dhe sigurinë ndërkombëtare”, tha Iravani.
Prandaj, Teherani “nuk kishte zgjidhje”, përveçse të përgjigjej, tha ai, duke shtuar se shteti i tij “nuk kërkon përshkallëzim apo luftë”, por do të përgjigjet ndaj çdo “kërcënimi apo agresioni”.
Në fjalën e tij, ai po ashtu hodhi akuza në drejtim të Izraelit.
“Është koha që Këshilli i Sigurimit të marrë përgjegjësinë e tij dhe të trajtojë kërcënimin real ndaj paqes dhe sigurisë ndërkombëtare”, tha Iravani.
Sipas tij, Këshilli “duhet të marrë masa urgjente dhe ndëshkuese për të detyruar këtë regjim që të ndalojë gjenocidin ndaj popullit të Gazës”.
Rritja e tensioneve mes Izraelit dhe Iranit po ndodh në kohën kur lufta mes Izraelit dhe Hamasit – grupit palestinez të shpallur organizatë terroriste nga SHBA-ja dhe Bashkimi Evropian – në Gazë ka hyrë në muajin e shtatë.
Lufta nisi pasi grupi radikal palestinez sulmoi Izraelin, duke vrarë 1.200 persona, shumica civilë, dhe duke rrëmbyer 250 të tjerë. Ndërkaq, si pasojë e ofensivës izraelite në gazë janë vrarë më shumë se 33.000 persona, shumica gra dhe fëmijë, sipas autoriteteve lokale shëndetësore.
Që nga revolucioni në Iran më 1979, Teherani e ka konsideruar Izraelin si armik dhe ka bërë thirrje për shkatërrimin e tij.
Deri më tani, Teherani ishte përmbajtur nga një sulm direkt ndaj Izraelit, por dy shtetet janë konfrontuar me njëri-tjetrin përmes palëve të treta.
