ATHINË- Një nga të huajt që vizitoi Greqinë pak vite pas çlirimit të saj nga turqit ishte shkrimtari, akademiku dhe gazetari francez Edmond About (Edmond Francois Valentin About, 1828 – 1885). Ai u vendos në Greqi si pjesë e programit të shkollës franceze dhe qëndroi në athinë deri në vitin 1854. Ai udhëtoi në të gjithë vendin fqinjë dhe duke u kthyer në Paris, botoi në vitin 1855 veprën e tij “Greqia e Otto-s”, duke ngjallur stuhi reagimesh.
Sipas tij, 1/4 e popullsisë së Greqisë në mesin e shekullit XIX ishin shqiptarë. Në kapitullin 2 të librit të tij, Abu shkruan si më poshtë: Shqiptarët përbëjnë rreth një të katërtën e popullsisë së vendit. Ato gjenden, në shumicën e tyre, në Atikë, në Arkadi (përmend fshatin Pavlica) dhe në Hidër. Ata janë një racë e fortë dhe e duruar, po aq e përshtatshme për bujqësinë ashtu siç janë grekët për tregti. Shqiptarët janë një popullsi e vendosur (shënim: i vendosur në tekst përdoret në kuptimin = ai që është vendosur përgjithmonë diku), ndërsa vllehët janë nomadë dhe mbarështues, punojnë dhe ushqejnë grekët.
"A ka mundësi që Abu të ketë bërë brenda dy viteve, 1852 – 1854, me mjetet dhe kushtet e kohës, udhëtime në të gjitha këto vende dhe të bëjë një numërim të “shqiptarëve”? Ndoshta ishte e pamundur. Prandaj referimi i tij se ¼ e popullsisë janë "shqiptarë" është i gabuar. Po kush ishin “shqiptarët” e Ebusë? Natyrisht këta janë arvanitasit pasi zonat ku ata kanë jetuar, sipas Abu, kanë qenë Atika (shih Mesogeia etj.), Hidra dhe Arkadia. Arvanitasit e Peloponezit i jemi referuar gjerësisht në artikujt tanë të ndryshëm,"-shkruan media greke Protothema.
Vllehët flenë në qiell të hapur në male, mes kopeve të tyre... Në greqisht, vllehja dhe bariu shënohen me të njëjtën fjalë. Shqiptarët flasin një gjuhë të veçantë që nuk ngatërrohet me asnjë nga idiomat e tjera sllave. Vllehët flasin një lloj latinishte të paqartë. Femrat shqiptare veshin një këmishë të gjatë prej pëlhure pambuku, të qëndisur poshtë, në qafë dhe në mëngët, me mëndafsh të të gjitha ngjyrave. Arsyeja është se Athina, 20 vjet më parë (shënim rreth vitit 1830), nuk ishte gjë tjetër veçse një fshat shqiptar. Shqiptarët përbënin dhe përbëjnë pothuajse të gjithë popullsinë e Atikës. Në fakt, disa liga (liga është një njësi më e vjetër e matjes së gjatësisë, me vlera të ndryshme nga vendi në vend) jashtë kryeqytetit gjen fshatra që mezi kuptojnë greqisht.
Ata nuk kërkojnë punë dhe nuk kanë ambicie të ulen në zyrë. Çdo mbrëmje në perëndim të diellit takoni përreth Athinës karvanë të tërë shqiptarësh që kthehen me gratë e tyre nga puna në fusha. Pothuajse të gjithë jetojnë në shpatet e Akropolit, në të njëjtën zonë ku dikur jetonin pellazgët.
Athina u popullua shpejt nga njerëz të çdo kombi dhe lloji. Kjo është ajo që shpjegon shëmtinë e tipit athinas. Gratë e bukura greke, që janë të rralla, i takoni në disa fshatra të privilegjuar ose në disa vende të izoluara në male. Megjithatë, për grekët e kohës së tij, Abu ka vetëm fjalë të mira për të thënë: Burrat, përkundrazi, janë të bukur. Trupi i tyre i gjatë dhe i hollë, fytyra e tyre e hollë, hunda e gjatë dhe me grep dhe mustaqet e tyre të mëdha, u japin atyre një fizionomi luftarake.
*Këto janë disa nga ato që shkruan Edmond About në librin e tij “Greqia e Othonit”.
Marrë dhe përshtatur nga Protothema
