ANKARA- Turqia është një nga 'lojtaret" më të rëndësishme në tregun global të mjaltit. Pas Kinës, Turqia është furnizuesi i dytë më i madh i mjaltit në botë. Prodhimi arrin në 115,000 tonë në vit, e barabartë me 25% të prodhimit kinez. 5 prodhuesit kryesorë të mjaltit përfshijnë - përveç Kinës dhe Turqisë - janë Etiopia, Irani dhe India.
Në Turqi, ka rreth 100,000 bletarë me rreth nëntë milionë koshere. Sipas Ministrisë Turke të Bujqësisë, rreth 500 kompani janë aktualisht aktive në bletari, me xhiron e tyre vjetore që arrin afërsisht 270 milionë euro. Turqia është një furnizues i rëndësishëm i mjaltit në Gjermani. Pas SHBA-ve, Gjermania është importuesi i dytë më i madh i mjaltit turk.
Megjithatë, sektori i bletarisë në Turqi po përballet me një krizë të paprecedentë. Mjalti "i falsifikuar" po prodhohet gjithnjë e më shumë, duke detyruar autoritetet turke të zbatimit të ligjit të marrin masa. Zakonisht mjalti i falsifikuar përzihet me shurup sheqeri. Nëse një produkt përmban shije artificiale, ngjyra, ëmbëlsues, glukozë, shurup; nuk lejohet të shitet si mjaltë. Megjithatë, kur kjo ndodh, ai karakterizohet si i falsifikuar.
Ziya Sahin, kryetar i Unionit Qendror të Bletarëve Turk (TAB), beson se Ministria e Bujqësisë është përgjegjëse për situatën dhe kërkon më shumë kontrolle dhe ndëshkime më të ashpra: Problemi është mungesa e rregullores. Bletarët tanë janë të zemëruar dhe pyesin pse nuk po marrim masa. Ne nuk kemi autoritet kontrolli.
Sipas ekspertëve, kontrollet doganore në Turqi nuk janë të mjaftueshme për të zbuluar mjaltin e falsifikuar. Prandaj nuk përjashtohet që mjalti i falsifikuar të jetë eksportuar jashtë vendit. Ka të dhëna se mjalti i falsifikuar ka arritur në vendet evropiane. Në janar 2024, autoritetet franceze konfiskuan 13 ton mjaltë të mbushur me "viagra", i njohur gjithashtu si "mjaltë për mosfunksionimin erektil". Sipas të dhënave zyrtare, mjalti vinte nga Turqia, Tunizia dhe Tajlanda.
Të dhënat nga Zyra Evropiane Kundër Mashtrimit (OLAF) tregojnë se sa serioz është problemi. Autoriteti evropian kishte identifikuar tashmë shkelje masive në importet e mjaltit në BE në vitin 2023. Pothuajse gjysma (46%) e mostrave të testuara ishin të falsifikuara. Në rastin e mjaltit turk, 14 nga 15 mostra ishin të falsifikuara./ZËRI
