INDI - Banorët e kryeqytetit të Indisë, Delhi, u zgjuan nga qielli i mbushur plot me tym, pasi cilësia e ajrit u ul, pas festivalit të Diuali.
Njerëzit në qytet bënë një festë të madhe në mbrëmjen e së dielës vonë, pavarësisht ndalimit të fishekzjarreve, për shkak të niveleve të larta të ndotjes.
Delhi ka luftuar me ajrin toksik për javë të tëra, me qeverinë që njoftoi një pushim të hershëm dimëror për shkollat, në përpjekje për të mbrojtur fëmijët. Qyteti ka ndotje të lartë gjatë gjithë vitit, për shkak të faktorëve që përfshijnë emetimet e automjeteve dhe pluhurin.
Por problemi përkeqësohet në dimër, pasi fermerët në shtetet fqinje djegin kashtë të korrave. Shpejtësia e ulët e erës gjithashtu bllokon ndotësit, duke e bërë të vështirë frymëmarrjen.
Të hënën pasdite, sipas aplikacionit Safar të qeverisë federale, Indeksi i Cilësisë së Ajrit (AQI) në Delhi ishte 445 dhe në disa rajone edhe mbi 520. AQI mat nivelin e PM 2.5 - grimcat e imëta që mund të bllokojnë mushkëritë dhe të shkaktojnë një mori sëmundjesh nga ndotja.
Nivelet e ndotjes midis 101 dhe 200 konsiderohen të moderuara, ndërsa ato midis 201 dhe 300 janë të dobëta. Midis 301 dhe 400 kategorizohet si "ajër i freskët i pakët në atmosferë" dhe një shifër më e lartë se 400 konsiderohet "ndotje e rëndë".
Udhëzimet e Organizatës Botërore të Shëndetësisë thonë se ekspozimi ndaj PM 2.5 gjatë një periudhe 24-orëshe duhet të kufizohet në 15 mikrogramë për metër kub - por AQI i Delhi në disa pjesë është 30 herë më i lartë se niveli i rekomanduar.
Specialistët e sëmundjeve të mushkërive thonë se thithja e ajrit toksik të kryeqytetit është e ngjashme me pirjen e 25-30 cigareve në ditë.
Ekspozimi i zgjatur ndaj niveleve të larta të ndotjes mund të shkaktojë shqetësim dhe vështirësi në frymëmarrje për njerëzit. Ai gjithashtu mund të shkaktojë acarim të lëkurës dhe syve dhe ka gjasa të shkaktojë sëmundje të rënda neurologjike, kardiovaskulare dhe të frymëmarrjes si astma, sëmundje pulmonare obstruktive kronike, bronkit, humbje të kapacitetit të mushkërive, emfizemë, kancer dhe rritje të shkallës së vdekshmërisë.
Gjykata e Lartë e Indisë ka ndaluar përdorimin e fishekzjarreve gjatë festivalit Diuali, duke lejuar vetëm ato me emetim të reduktuar. Qeveria e Delhi ka ndaluar gjithashtu fishekzjarrët gjatë festivalit Diuali gjatë viteve të fundit, por rregulli gjen shumë pak zbatim në terren.
Ndalimi i fishekzjarreve ka bërë që tema të jetë edhe politike, me disa që argumentojnë se është një përpjekje për të ‘synuar’ festivalet hindu.
Të hënën, ministri i mjedisit i Delhit, Gopal Rai, pretendoi se liderët nga Partia Hindu nacionaliste Bharatiya Janata (BJP) - e cila është në pushtet në nivel kombëtar, por në opozitë në Delhi - kishin "nxitur" njerëzit të ndezin fishekzjarre.
"Shpërthimi i fishekzjarreve ka rritur nivelet e ndotjes në Delhi. Shumë njerëz kanë shpërthyer fishekzjarre, e kjo është bërë në disa vende në një mënyrë të synuar," tha Rai, i cili është nga Partia Aam Aadmi (AAP).
Por Virendra Sachdeva, presidentja e BJP në Delhi, u tha mediave lokale se nuk ishte e drejtë të fajësoheshin njerëzit që festonin festivalin për rritjen e niveleve të ndotjes. Ajo tha se në vend të kësaj, AAP ishte fajtore që nuk kishte një plan konkret për t'u marrë me këtë çështje.
Cilësia e dobët e ajrit të hënën erdhi pasi shirat të premten në mëngjes çuan në një rënie të niveleve të ndotjes në Delhi gjatë fundjavës./BBC - Zëri.ai/
