TURQI- Turqia është eksportuesi i tretë më i madh i serialeve me skenar në botë pas Amerikës dhe Britanisë, shkruan The Economist në një artikull së fundmi. Ndërmjet 2020 dhe 2023 kërkesa globale për shfaqjet turke u rrit me 184%, krahasuar me 73% për dramat koreane, sipas një firme të dhënash. Shfaqjet turke janë të njohura jo vetëm në Lindjen e Mesme, por edhe në Evropë dhe Amerikën Latine. Vitin e kaluar tre importuesit më të mëdhenj të shfaqjeve të reja turke ishin Spanja, Arabia Saudite dhe Egjipti. Çfarë i bën shfaqjet kaq të vlefshme?
'Suleiman' duhet të ndajë fronin me serialet e tjera mbretërore. I fundit është "Gaddar" ("Pa mëshirë"), për një ushtar që kthehet nga lufta dhe detyrohet të bëhet vrasës me pagesë për të mbrojtur familjen e tij. Midis 2020 dhe 2023 kërkesa globale për shfaqjet turke u rrit me 184%, krahasuar me 73% për dramat koreane, sipas Parrot Analytics, një firmë e të dhënave.
Audienca arabe vlerëson që shfaqjet turke i përshkruajnë muslimanët si heronj, jo si terroristë apo shoferë taksie, siç bën shpesh Hollywood-i. Shfaqjet gjithashtu i përkulen pritshmërive të modestisë. Mbikëqyrësit e mediave turke turbullojnë shishet e alkoolit, ndalojnë skenat e seksit dhe vendosin gjoba për personazhet që puthen. Censura i ka detyruar regjisorët të bëhen krijues dhe madje mund të rrisë tensionin seksual për shikuesit.
Romancierët amerikanë të romancës po heqin një faqe nga libri turk. Abby Jimenez, e cila shkroi "Yous Truly", një roman më i shitur i New York Times , e bazoi protagonistin e saj mashkull në atë nga "Sen Cal Kapimi" ("Dashuria është në ajër"), një përrallë armiqsh me të dashuruarit, në të cilën një çift bie në dashuri pasi pretendon se është i fejuar.
Në gjysmën e parë të vitit 2023, tre shfaqjet më të njohura me skenar në Spanjë ishin turke, sipas Glance, një firmë e të dhënave televizive. Spanjollët dhe amerikanët latinë kanë një histori të shikimit të telenovelave, ndaj janë mësuar me schmaltz-in dhe angazhimin në kohë të programeve turke. Dhe disa shikues duket se e mirëpresin një pushim nga seksi dhe gjakderdhja e televizionit perëndimor.
Publiku spanjisht-folës tërhiqet nga vlera e lartë e prodhimit të dramave turke. Telenovelat e Amerikës Latine "duken të lira" në krahasim, thotë një furnizues i shfaqjeve. Njerëzit në Turqi dhe Amerikën Latine "shprehin ndjenjat pa turp", thotë Carolina Acosta-Alzuru nga Universiteti i Gjeorgjisë: "Kjo është arsyeja pse melodrama funksionon në të dyja kulturat."
Transmetuesit janë gjithashtu adhurues të shfaqjeve. Në Turqi, programet transmetohen një herë në javë dhe mund të zgjasin deri në tre orë, por kur shiten në vende të huaja ato copëtohen dhe shfaqen më shpesh, ndonjëherë çdo ditë. Kanalet televizive mund ta shtrijnë serialin në qindra episode. Dramat koreane janë të mira, thotë Izzet Pinto, një distributor televiziv, por ato zgjasin vetëm 13 orë komerciale. Ato turke mund të shtrihen në rreth 200.
Disa fansa ankohen se nuk mund të marrin përmbajtje të mjaftueshme në gjuhën e tyre. Nuk është aspak e vështirë të dublosh shfaqje në spanjisht, sepse një version mund të shpërndahet në të gjithë Spanjën dhe në pjesën më të madhe të Amerikës Latine. Për gjuhët me më pak folës, si polonishtja ose greqishtja, kanalet televizive përdorin zgjidhje më të lira, duke përfshirë titrat. Disa shikues madje përpiqen të mësojnë pak turqisht në mënyrë që të mund të shikojnë drama pa pasur nevojë të presin që të dalin versionet e dubluara, thotë Yasemin Celikkol nga Universiteti Northwestern në Katar. Super-fans të përkushtuar dubojnë shfaqje për njëri-tjetrin në rrjetet sociale.
Dramat kanë ndihmuar në rritjen e imazhit të Turqisë, veçanërisht në ish-tokat osmane. Është përfshirë edhe shteti. Në vitin 2012, presidenti i Turqisë, Rexhep Tajip Erdogan, kritikoi "Shekulli i mrekullueshëm" për kushtimin e tepërt të kohës për intrigat e pallatit dhe jo të mjaftueshme për pushtimet e Sulejmanit. Si përgjigje, një transmetues shtetëror turk bëri dramën e tij historike, "Dirilis: Ertugrul" ("Ringjallja: Ertugrul"), për një luftëtar turk në shekullin e 13-të. Në maj 2020, kur shumica e popullsisë së botës ishte në izolim për shkak të Covid-19, shfaqja ishte seria e katërt televizive më e kërkuar në nivel global, sipas Parrot Analytics. Atë vit, kryeministri i atëhershëm i Pakistanit, Imran Khan , vlerësoi programin për "vlerat e tij islame" dhe një statujë e Ertugrul u ngrit në Lahore. Një dublim urdu i episodit pilot ka mbledhur 153 milionë shikime në YouTube.
Shërbimet e transmetimit po krijojnë programe më të guximshme. Tifozët janë të befasuar nga ajo që transmetuesit mund të largohen. "Kulup" ("Klubi") i Netflix ndjek një ish të dënuar që rilidhet me vajzën e saj pas vitesh burg. Shfaqja përshkruan masakrat kundër pakicave në Stamboll në vitet 1950 - një temë e ndjeshme politikisht, për të mos thënë më së paku. Dramat e transmetuesve priren të jenë më të shkurtra: deri më tani "Kulup" ka 20 episode krahasuar me 139 për "Shekulli i mrekullueshëm". Ata që akordohen me "Bihter" të Amazon, një film për një grua që tradhton burrin e saj të moshuar abuziv, mund të shikojnë edhe skena seksi që shfaqin paturpësi të pasme të zhveshura.
Relaksimi i asaj që mund të shfaqet në ekrane mund të përmirësojë shanset e Turqisë për të arritur audiencën anglishtfolëse, e cila ka qenë më rezistente ndaj serialeve të dubluara ose me titra sesa njerëzit në shumë vende të tjera. Ndryshe nga Spanja (me “Money Heist”) ose Koreja e Jugut ( “Lojë Squid” ), Turqia nuk ka pasur një goditje të madhe as në Amerikë dhe as në Britani. Për shembull, "Kara Para Ask" ("Black Money Love") nuk u pëlqye kurrë shumë në Amerikë, edhe pse numëron si fansa Lionel Messin, një futbollist argjentinas që luan në Miami dhe Barbra Streisand, një këngëtare amerikane. Por bota është e madhe dhe shfaqjet e Turqisë nuk kanë nevojë të pushtojnë Britaninë dhe Amerikën për t'u parë. Edhe Sulltan Sulejmani, i cili shtoi pjesë të Afrikës së Veriut dhe Evropës në Perandorinë Osmane, nuk ia doli aq larg./ZËRI
