'Pandemic 2025?'/ Këto janë sëmundjet që shqetësojnë më shumë mjekët, mes tyre "X" dhe Covid 2.0

Foto ilustruese

TIRANË- Sëmundja e quajtur "X" ka potencialin të bëhet pandemia tjetër e madhe. Kështu ka paralajmëruar një mjek. Termi "sëmundja X", është emri i dhënë një infeksioni ende të panjohur - ishte ndër 11 sëmundjet e tjera të rrezikshme për të cilat mjekët janë më të shqetësuar për vitin e ardhshëm. Fruthi, kolera, zgjebja, gripi i shpendëve, madje edhe një shpërthim tjetër Covid u përfshinë gjithashtu në listën e infeksioneve më të frikshme të shkencëtarëve për vitin 2025.

Sëmundja X

Sëmundja X është një nga infeksionet që ka më shumë gjasa të çojë në shpërthime të rënda, dhe ndoshta edhe në një pandemi. Kështu mendon Dr Michael Head, studiues në Shëndetin Global në Universitetin e Southampton. Nëse një shpërthim do të shfaqej menjëherë, bota ka të ngjarë të jetë tepër e papërgatitur, njëjtë siç ndodhi me koronavirusin.

Sëmundja X është më shumë emri i dhënë për çdo sëmundje që nuk është identifikuar deri më tani. Por, ideja e një virusi ose infeksioni bakterial të panjohur është shumë reale dhe shkencëtarët u kanë kërkuar qeverive që të përgatiten për çdo gjë që mund të ndodhë.

Dengoja 

Ethet e dengës janë virusi më i zakonshëm në botë që transmetohet nga mushkonjat. Dhjetëra miliona raste raportohen çdo vit, dhe deri në 25,000 njerëz vdesin çdo vit. Më së shpeshti kjo sëmundje gjendet në Amerikën e Jugut dhe Azinë Juglindore, por gjithnjë e më shumë raste po shfaqen në Evropën Jugore - kryesisht të nxitura nga ndryshimet klimatike.

Franca, Italia dhe Spanja kanë më shumë gjasa të shohin shpërthime të dengës - e cila zakonisht quhet sëmundja e 'thyerjes së kockave'.

Chikungunya

Kishte vetëm një rast të konfirmuar të chikungunya në Evropë në vitin 2024, por rastet mund të shtohen. Ky është një tjetër infeksion që vjen nga mushkonjat dhe është i ngjashëm me virusin mayaro. Pothuajse të gjitha rastet e virusit gjenden në Amerikën e Jugut; veçanërisht në Brazil, i cili shënoi më shumë se 400,000 midis gushtit dhe tetorit 2024. Por, klima evropiane po bëhet më e favorshme për mushkonjat dhe shkencëtarët kanë frikë se chikungunya mund të shfaqet gjithmonë e më shumë. Simptomat: Shumica e njerëzve me chikungunya zhvillojnë dhimbje kyçesh dhe temperaturë rreth pesë ditë pas infeksionit fillestar. Pacientët priren të ndihen më mirë pas një jave, por kjo mund të çojë në dhimbje të forta dhe dobësuese të kyçeve që zgjasin me muaj.

Ethet e Nilit Perëndimor

Virusi i Nilit Perëndimor kalon plotësisht pa u vënë re për rreth 80% të pacientëve njerëzorë. Por për ata që mbeten, 20%, mund të sjellë vdekjen.Virusi transmetohet nga pickimi i mushkonjave, megjithëse mund të përhapet edhe nga transfuzionet e gjakut dhe transplantet e organeve. Në rastin më të keq, ethet e Nilit Perëndimor mund të zhvillohen në sëmundje neuroinvazive të Nilit Perëndimor (WNND). 

Fruthi

Fruthi është një infeksion shumë i rëndë ajror që prek kryesisht fëmijët e vegjël. Më shumë se 107,000 njerëz vdiqën nga fruthi në mbarë botën në vitin 2023, shumica e të cilëve ishin nën 5 vjeç. Përhapet thjesht duke kollitur ose teshtitur dhe mund të jetojë në ajër ose në sipërfaqe deri në dy orë. Kjo e bën atë shumë infektiv. Fruthi ka qenë në rritje në botën perëndimore gjatë viteve të fundit, kryesisht i nxitur nga rënia e shkallës së vaksinimit. Përqindja e fëmijëve që morën dozën e parë të vaksinës së fruthit në vitin 2019 ishte 86%. Por kjo ra në 83% në 2023.

Rikthimi i Covid-19

Koronavirusi nuk u largua kurrë, madje akoma më keq, vetëm ndryshon. Ndaj ka rrezik që të kthehet për t'u bërë më infektues dhe rezistent ndaj vaksinave. Në tetor të këtij viti, Agjencia e Sigurisë Shëndetësore në Mbretërinë e Bashkuar (UKHSA) konfirmoi se një variant i ri dukej të ishte më infektiv. V

Kolera

Kolera është një kërcënim global për shëndetin publik, paralajmëroi OBSH. Është një sëmundje e rëndë diarreike që shkaktohet nga konsumimi i ushqimit ose ujit të kontaminuar me bakteret "Vibrio cholerae". Në rastet më ekstreme, infeksioni mund të zhvillohet shumë, shumë shpejt, duke çuar në vdekje brenda pak orësh nëse nuk trajtohet. Deri në 143,000 njerëz vdesin nga kolera çdo vit në mbarë botën. Ka pasur shtatë pandemi të kolerës që nga shekulli i 19-të, ku më e fundit në vitin 1961 ka prekur kryesisht Azinë Jugore. Por migrimi i detyruar, i shkaktuar nga ndryshimet klimatike, mund të nënkuptojë se viti 2025 sheh një tjetër rritje të madhe të rasteve të kolerës.

Gripi i shpendëve

Gripi i shpendëve pranohet gjerësisht si shkaku më i mundshëm i njohur i pandemisë së ardhshme. Virusi nuk kalon lehtësisht te njerëzit, megjithatë mund të ndryshojë me shpejtësi, duke i lënë shkencëtarët të kenë frikë nga një shpërthim masiv. Gripi i shpendëve përhapet te njerëzit duke prekur kafshët e infektuara, jashtëqitjet ose shtratin e tyre, ose duke konsumuar shpendët e infektuar. Nuk ka një vaksinë sezonale të gripit të shpendëve, por një vaksinë universale për të mbrojtur kundër të gjitha llojeve të gripit, duke përfshirë gripin e shpendëve, do të ishte "grali i shenjtë".

Kolla e mirë

Pertusis, ose kolla e mirë , është një infeksion bakterial që prek mushkëritë dhe mund të jetë vdekjeprurës nëse nuk trajtohet. Kryesisht prek fëmijët e vegjël dhe foshnjat, por secili mund të zhvillojë simptoma nëse infektohet. Infeksioni e ka marrë emrin sipas tingullit karakteristik 'furn' i bërë nga foshnjat e vogla të infektuara midis frymëmarrjeve të thella.

Zgjebja

Zgjebja nuk vret shumë njerëz, por me të vërtetë mund të ndikojë në cilësinë e jetës.  Zgjebja është një parazit i vogël dhe pothuaj i padukshëm i cili zhbiron dhe futet në lëkurë, ndërzen dhe lë vezët e tij në kanalet e krijuara në lëkurë. Mbushja e lëkurës me këtë parazit shkakton nevojë për t’u kruajtur. Parazitët e zgjebes gjenden shpeshherë tek duart, sidomos midis gishtave, rreth thitheve, në sqetulla dhe rreth gjenitaleve. Zgjebja transmetohet nëpërmjet kontaktit të ngushtë të trupave, për shembull kur njerëzit flejnë së bashku si dhe gjatë marrëdhënieve seksuale./ZËRI

Marrë nga TheSun

Në përputhje me standarded JTI