
Në fund të vitit 2017, një brigadë e Ushtrisë Kombëtare Libiane kapi Bankën Qendrore të Libisë në Bengazi dhe dyshohet se ka boshatisur kasafortat. Në mes të luftës civile atëherë, askush nuk e dinte se ku shkoi pasuria e tyre. Një pjesë e konsiderueshme e saj, rreth 68 nga 159 milionë euro, tashmë ishte dëmtuar nga një derdhje e kanalizimeve. Pak ditë më parë një burrë tentoi të shkëmbente 40 mijë euro në një degë të Bankës së Greqisë në Larisa, por kartëmonedhat që ai paraqiti ngjallën menjëherë dyshimet dhe u sekuestruan.
Ata treguan shenja të ngjashme konsumimi me ato të vjedhura në Libi. Çdo kartëmonedhë 200 € kishte një numër serial që fillonte me shifrat X039, një tjetër e dhënë për serinë e dëmtuar të Bengazit. Nga viti 2019 e deri më sot, më shumë se tetë raste të ngjashme kanë shqetësuar autoritetet greke, ndërsa kartëmonedhat korresponduese prej 100 euro (me numër serik me shifra fillestare X1005) dhe 200 euro janë shfaqur në Belgjikë, Francë dhe Estoni.
Drejtoria e Kartëmonedhave të Bankës Qendrore Evropiane informoi bankat qendrore kombëtare të Eurosistemit në prill 2019 për rrezikun e qarkullimit të kartëmonedhave në fjalë. Në të njëjtin muaj, një burrë u shfaq në një degë të Bankës së Greqisë në Komotini me 50 kartëmonedha 200 euro të përdorura dhe dhjetë të tjera 100 euro. Më pas ata u ndaluan për një autenticitet të dyshimtë dhe kundër mbajtësit u ngrit një kallëzim penal për veprën penale të qarkullimit të monedhave të falsifikuara.
Në një rast të ngjashëm, në qershor të vitit 2021 një tjetër shtetas është paraqitur në degën e Bankës së Greqisë në Serres me 14 kartëmonedha 200 euro të përdorura. Ndaj tij është ngritur akuzë, ndërsa është kontrolluar në dhomën e hotelit ku po qëndronte dhe janë gjetur edhe dy kartëmonedha të tjera. Në shtator 2022, Prokuroria e Serrës e vendosi çështjen në dosje “për mungesë provash”. Në të njëjtën kohë, ai urdhëroi heqjen e konfiskimit të parave. Katër ditë më vonë shtetasi ka tentuar t'i shkëmbejë sërish dhe dega i ka ndaluar sërish.
Që në tetor 2019, Banka e Greqisë kishte njoftuar Prokurorin Penal të Athinës për incidente të ngjashme. Ajo u pasua nga raporte të tjera në tetor 2020 dhe dhjetor 2021, në të cilat citonte të gjitha incidentet përkatëse që kishin gjetur. Deri në nëntor 2022, drejtuesit e Bankës së Greqisë iu drejtuan Prokurorisë së Gjykatës së Lartë. Ata vunë në dukje "rrezikun e dukshëm që vendi të përmbytet me kartëmonedha të vjedhura libiane nëse ka qoftë edhe një rast të shkëmbimit të tyre" dhe theksuan se "kërkohet një pamje gjithëpërfshirëse e incidentit me një përgjigje të unifikuar". Në shkurt 2023, një informacion përkatës iu dërgua prokurorëve të Apelit dhe të Shkallës së Parë.
Disa prej kartëmonedhave të konsumuara thuhet se përfunduan në Evropë nëpërmjet Turqisë. Prillin e kaluar, kjo çështje pushtoi edhe televizionin publik estonez, pasi tentativa të ngjashme për pastrim parash u vunë re edhe atje. Sipas estonezëve, përveç rrjeteve kriminale turke, në rastin e trafikimit të kartëmonedhave të vjedhura libiane është përfshirë edhe mafia ruse. Banka qendrore e Estonisë ka trajtuar më shumë se 50 raste të lidhura me 1705 kartëmonedha të vjedhura nga Libia vitet e fundit.
Në të kaluarën, një çift në Francë u arrestua për trafikim të kartëmonedhave të ngjashme. Vlerësohet se ato shiteshin për 50% deri në 75% të vlerës së tyre nominale, në varësi të asaj se sa të dëmtuara ishin. Më pas blerësit e tyre u përpoqën t'i tregtonin ose t'i kanalizonin në treg./ZËRI