PRISHTINË- "Bisedimet e ndërmjetësuara nga BE-ja ndërmjet Kosovës dhe Serbisë janë bërë aq të njëanshme sa kanë arritur në një qorrsokak dhe nevojitet një rishikim për të parë se si po zhvillohen,"-kështu tha kryeministri i Kosovës, Albin Kurti. Më shumë se një dekadë e përpjekjeve ndërmjetësuese të udhëhequra nga evropianët, së fundmi në Moldavi dhe Bruksel, kanë dështuar në normalizimin e marrëdhënieve midis dy vendeve dhe Beogradi ende refuzon të njohë pavarësinë e Kosovës, të shpallur në vitin 2008 sipas një plani të sponsorizuar nga OKB.
Kryeministri, Albin Kurti, tha në një intervistë për Guardian (e dhënë para dhunës së kësaj fundjave) se paqëndrueshmëria e vazhdueshme e kishte bërë rajonin “një shesh lojrash për lojërat gjeopolitike të Federatës Ruse dhe Republikës Popullore të Kinës”. Kurti e përshkroi takimin e fundit të dështuar më 14 shtator mes tij dhe presidentit serb, Aleksandër Vuçiç, si një debakli dhe tha se i dërguari special i BE-së, Miroslav Lajçak, kishte “humbur neutralitetin”.
Ai e akuzoi Vuçiçin për ofendime ndaj tij gjatë bisedimeve, të cilat ai tha se ishin bërë një dukuri e rregullt pa asnjë përpjekje nga ndërmjetësit për ta ndaluar atë.
“Ai shpesh gjatë këtyre dy viteve ofendon dhe shan serbisht. Kam kërkuar nga ndërmjetësit ta ndalojnë dhe ta dënojnë, por kjo nuk ndodh kurrë.”
Në një samit tjetër, në Moldavi më 1 qershor, ku morën pjesë Emmanuel Macron i Francës, Olaf Scholz i Gjermanisë dhe shefi i politikës së jashtme të BE-së, Josep Borrell, Vuçiç synoi sharje ndaj presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani, sipas zyrës së saj.
“Ai iu drejtua Presidentes së Kosovës dhe stafit të saj përcjellës me termin nënçmues dhe çnjerëzor duke u shprehur "Minjtë,”- tha Blerim Vela, shefi i kabinetit të Osmanit. Një burim tha se megjithëse Macron dhe Scholz nuk mund të kuptonin se çfarë po thoshte, "gjuha e trupit të Vuçiçit tregoi se ai ishte i irrituar" dhe nuk dëshironte të ishte në dhomë me palën e Kosovës. Kurti nuk do të specifikonte se çfarë epitetesh ka përdorur presidenti serb kundër tij, por diplomatët e Kosovës thanë se një nga fjalët fyese të përdorura në takimet e mëparshme ishte "shiptar", një fyerje etnike në serbisht për t'iu referuar shqiptarëve.
Zyra presidenciale e Serbisë nuk iu përgjigj kërkesave për koment.
Ndërmjetësuesit evropianë menduan se kishin arritur një përparim në shkurt, kur Vuçiç dhe Kurti u takuan në Bruksel dhe ranë dakord për një "rrugë drejt normalizimit". Sipas marrëveshjes, të dy vendet do të njihnin pasaportat, flamujt dhe simbolet e njëri-tjetrit, Serbia nuk do të kundërshtonte anëtarësimin e Kosovës në asnjë organizatë ndërkombëtare dhe Kosova do të “siguronte një nivel të duhur të vetë-menaxhimit për komunitetin serb në Kosovë”. Pavarësisht se miratoi verbalisht dokumentin e Brukselit dhe një aneks zbatimi muajin pasardhës në një takim të veçantë në Liqenin e Ohrit të Maqedonisë së Veriut, Vuçiç refuzoi të nënshkruante dhe u tërhoq menjëherë pas kësaj, duke nxitur mosbesim në Kosovë.
Jo shumë kohë pas kësaj, në prill, Beogradi e shkeli drejtpërdrejt marrëveshjen e Ohrit duke kundërshtuar anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës. Që kur shpërtheu lufta në Ukrainë, Kosova beson se prioriteti ka ndryshuar për të siguruar që Serbia të mos bjerë më tej nën ndikimin e Rusisë. Ajo pretendon se BE-ja dhe SHBA-ja kanë përqendruar kritikat e tyre në qeverinë e Kurtit për mos themelimin e një asociacioni të komunave me shumicë serbe për t'i dhënë zonave serbe më shumë autonomi.
Edward P Joseph, një ish-zëvendës shef i misionit në Kosovë i Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë, argumentoi se Kurti ishte i justifikuar të ishte i kujdesshëm.
“Ai nuk gabon që kërkon specifikë reale dhe garanci reale nga SHBA-ja dhe BE-ja në lidhje me zbatimin nga ana serbe të kësaj marrëveshjeje,” tha Joseph, tani një anëtar i lartë në Shkollën e Studimeve të Avancuara Ndërkombëtare të Universitetit Johns Hopkins.
Kurti tha se ka shkuar në takimin e fundit më 14 shtator me propozime se si mund të avancojë marrëveshja. Sipas tij, Lajçak, i dërguari i BE-së, tha se propozimet nuk do të funksiononin pasi bien ndesh me pozicionin e Serbisë. Kur kryeministri i Kosovës kërkoi të shihte fletën e qëndrimit të Serbisë, Lajçak tha se ia kishte dhënë zëvendësit të Kurtit para takimit.
Megjithatë, deputeti tha se nuk kishte marrë asgjë, kështu që Kurti shkoi të përballej me Lajčák, i cili më pas tha se ekipi i tij ishte ende "duke u përpjekur të merrte dokumentin" nga dosjet e tyre. Sipas Kurtit, dokumenti i munguar është hartuar nga Serbia edhe para marrëveshjes së marsit dhe ka insistuar se nuk mund të ketë përparim derisa Kurti të krijojë asociacionin e komunës serbe.
“Kjo është arsyeja pse u tmerrova. Isha i tronditur. Mendoj se BE27 nuk janë të informuar për këtë. Ata ia kanë dhënë këtë punë shumë të rëndësishme këtij personi që ka humbur neutralitetin,”- tha Kurti.
Zyra e Lajčák refuzon të komentojë mbi të dhënat rreth versionit të ngjarjeve të Kurtit.
Marrë nga TheGuardian
