SPANJË-Ndërsa Shqipëria i afrohet Zgjedhjeve Parlamentare të 11 majit 2025, Partia Popullore Evropiane (PPE) shpreh shqetësimin e saj për situatën aktuale politike. PPE ka miratuar një rezolutë ku ngre alarmin për manipulimin elektoral, kapjen e shtetit dhe rrënimin e standardeve demokratike në Shqipëri veçanërisht në prag të zgjedhjeve të 11 majit 2025.
Raportet e përmendura kanë nxjerrë në pah shkelje të rënda, duke përfshirë keqpërdorimin e burimeve shtetërore, blerjen e votave, shkeljen e sekretit dhe lirisë së votës, dhe paragjykimin e medias. Vëzhgimet më të fundit dhe burimet konvergojnë në përfundimet e mëposhtme: se zgjedhjet në Shqipëri dëmtohen nga manipulimi dhe abuzimi me pushtetin, se pluralizmi politik shtypet përmes presionit institucional dhe se sundimi i ligjit nuk qëndrohet për shkak të kapjes gjyqësore dhe pandëshkueshmërisë.
Mbi 100 ankesa zyrtare janë paraqitur zyrtarisht në Komisionin Qendror Zgjedhor (KQZ) nga partia kryesore e opozitës, Partia Demokratike e Shqipërisë (PDSH), duke dokumentuar shkelje të dyshuara sistemike dhe të qëllimshme, duke përfshirë sa vijon:
• Blerja e votave përmes stimujve financiarë dhe kultivimit të kanabisit;
• Praktikat e punësimit dhe prokurimit zgjedhor që favorizojnë mbështetësit socialistë;
• Shpërdorimi i posteve publike dhe medias;
• Emërimi i paligjshëm i kryetarit të bashkisë së Tiranës pas arrestimit të Erion Veliajt, pa
një proces demokratik, për të kontrolluar burimet bashkiake për fushatën e vitit 2025;
• Kërcënimet dhe ndjekjet penale kundër kandidatëve të opozitës.
PPE shpreh shqetësim për:
1. Vazhdimi i abuzimit me pushtetin shtetëror
PPE vëren me shqetësim përdorimin e vazhdueshëm të burimeve publike gjatë periudhave zgjedhore në Shqipëri. Ka raporte të besueshme për tendera, subvencione dhe inaugurime që zhvillohen brenda periudhës katërmujore para zgjedhjeve, në kundërshtim me nenin 91 të Kodit Zgjedhor dhe Vendimin Nr. 9/2020 të KQZ-së.
Zyrtarë publikë, përfshirë ministra dhe kryebashkiakë, janë përfshirë në aktivitete që rrezikojnë të zhbëjnë vijën ndarëse midis qeverisjes dhe fushatës elektorale. Pas arrestimit të Kryetarit të Bashkisë Tiranë, emërimi i një kryetari të përkohshëm ndodhi pa procedurë të rregullt ligjore apo miratim nga këshilli bashkiak, duke ngritur shqetësime mbi autonominë vendore dhe përputhshmërinë me Kartën Evropiane për Vetëqeverisjen Vendore. PPE inkurajon institucionet shqiptare, përfshirë SPAK-un, të zbatojnë standardet ligjore dhe të garantojnë kushte të barabarta për të gjithë aktorët politikë.
2. Zbatimi i rekomandimeve të OSBE/ODIHR
PPE është e shqetësuar për mungesën e vazhdueshme të progresit në zbatimin e rekomandimeve kyçe të OSBE/ODIHR për reformën zgjedhore. Institucionet mbeten të cenueshme nga ndikimi politik, duke minuar mbikëqyrjen e paanshme dhe konkurrencën e ndershme elektorale. Qasja në media është e pabarabartë, me transmetuesit publikë dhe mediat e lidhura që favorizojnë partinë në pushtet dhe kufizojnë mbulimin e opozitës. Shkeljet zgjedhore shpesh mbeten të pandëshkuara, duke krijuar një kulturë pandëshkueshmërie për mashtrim dhe manipulim.
3. Manipulimi elektoral dhe frikësimi
PPE vëren raporte për përdorimin e administratës publike për qëllime politike gjatë zgjedhjeve. Skemat e punësimit, fushatat propagandistike dhe presioni mbi nëpunësit civilë për t’u angazhuar në aktivitete partizane minojnë neutralitetin e shtetit. Blerja e votës dhe frikësimi, përfshirë përpjekjet për të shtypur pjesëmarrjen e votuesve, janë dokumentuar, me ankesa zyrtare të dorëzuara në KQZ dhe organet e drejtësisë. Mbeten shqetësime serioze mbi lidhjet e pretenduara mes aktorëve politikë dhe rrjeteve kriminale, veçanërisht në emërimet kyçe në polici dhe drejtësi.
4. Shtypja e opozitës dhe lirisë së medias
PPE shpreh shqetësimin për veprimet e vazhdueshme ligjore dhe presionin ndaj liderëve të opozitës, deputetëve dhe kryetarëve të bashkive. Pluralizmi mediatik është në rrezik, me një përqendrim në rritje të pronësisë së mediave dhe kontroll editorial që favorizon qeverinë. Vendimi për të kufizuar aksesin në platformën TikTok para zgjedhjeve ngre pikëpyetje serioze mbi lirinë e shprehjes dhe të drejtat digjitale. Këto zhvillime e ngushtojnë hapësirën demokratike dhe kufizojnë mundësinë e qytetarëve për të marrë pjesë në një debat të hapur politik.
